TBB Dergisi 98. Sayı

TBB Dergisi 2012 (98)

Behiye EKER KAZANCI

sa m.141/3’ te de belirtilmiştir. Yine CMK m. 101/2’ de Cumhuriyet

savcısının tutuklama isteminde bulunması halinde gerekçe göstermek

zorunda olduğu düzenlenmektedir. Görüldüğü üzere iç hukukumuz-

da tutuklama kararlarının gerekçeli olması gerektiği yönünde çok sıkı

kurallar bulunmaktadır

Mahkeme ulusal makamların öncelikli görevinin, sanığın tutuk-

luluğunun makul süreyi aşmamasını garanti altına almak olduğunu

belirtmektedir.

Tutuklanan kişi bakımından yeterli suç şüphesinin mevcudiyeti-

nin devamı, tutukluluğun devamının geçerliliği için olmazsa olmaz

(sine qua non) koşuldur, fakat şüphenin mevcudiyeti, belirli bir süre-

nin geçmesinden sonra tutuklamanın devamı için yeterli sebep teşkil

etmez. Adli makamlar tarafından özgürlüğün kısıtlanmasının devamı

için ortaya konulan sebeplerin geçerli sebepler olması, yeterli ve yerin-

de gerekçeler içermesi gerekir

Tutukluluk süresinin makul olup olmadığının tespitinde Mahke-

me ayrıca şu hususları da göz önünde bulundurmaktadır:

— İç hukukta tutukluluğunun, yargılama sonunda verilecek cezadan

mahsup edilip edilemediği,

— Tutuklu kişinin maddi, ahlaki ve diğer açılardan durumu,

— Sanığın soruşturma ve yargılamanın gecikmesine veya hızına kat-

kıda bulunup bulunmadığı,

Ayrıntılı açıklamalar için bkz. Öztürk ve diğerleri, s. 412; Şahin, s. 225; Özbek ve

diğerleri, s. 277.

Kühne, 167; Tezcan/Erdem/Sancakdar, s. 289. Bu yönde kararlar için bkz:

06.04.2000 tarihli Labita/İtalya kararı; 11.07.2000 tarihli Trzaska/Polonya kararı;

26.10.2000 tarihli Kudla/Polonya kararı,

). Kara-

göz/Türkiye başvurusunda Mahkeme, tutuklu sanık Gönül Karagöz’ün 4 yıl 4

aydan fazla tutuklu olarak kaldığını, bu süre zarfında İstanbul DGM’nin

“suçun

niteliği, kanıtların durumu ve tutukluluk süresi”

gibi benzer kalıp ifadeler kullana-

rak başvuranın tutukluluk süresini uzattığını, bir defasında uzatma gerekçeleri

arasında dava hakkında karar verileceği hususunun da bulunduğunu belirtmiş,

mahkemenin tutukluluğun uzaması konusundaki kararının gerekçelerinin bu

kadar uzun bir tutukluluk süresinin haklı olduğunu ispatlamadığına bu sebeple

sözleşmenin 5/3 maddesinin ihlal edildiğine karar vermiştir. Aynı yönde karar-

lar için bkz: 08.06.1995 tarihli Mansur/Türkiye kararı; 28.01.2003 tarihli Demirel/

Türkiye kararı

tr/aihm).