68 / 521
TBB Dergisi 2012 (99)
Musa AYGÜL
67
Ayrıca evlât edinme ile vatandaşlık kazanılmasına ilişkin kanun
maddesinin düzenlendiği yer de değiştirilmiştir. Hükümetin ha-
zırladığı tasarıda konu yetkili makam kararı ile vatandaşlığın kaza-
nılmasına ilişkin hükümlerden sonra yer almasına rağmen, İçişleri
Komisyonu’nda yapılan değişiklik ile konu yetkili makam kararı ile
vatandaşlığın kazanılmasını düzenleyen hükümler arasına kaydırıl-
mış ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu olarak yasalaşmıştır.
2. Evlât Edinme Yolu İle Türk Vatandaşlığını Kazanılmasının
Hukukî Niteliği, Şartları ve Usulü
a) Evlât Edinme ile Türk Vatandaşlığın Kazanılmasının
Hukukî Niteliği
Türk Vatandaşlık Kanunu’nun 17. maddesi “
Bir Türk vatandaşı ta-
rafından evlât edinilen ergin olmayan kişi, millî güvenlik ve kamu düzeni
bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla, karar tarihinden
itibaren Türk vatandaşlığını kazanabilir
” hükmünü havidir.
Bu hükümden hareketle evlât edinme ile Türk vatandaşlığının ka-
zanılmasının doktrinde yetkili makam kararı ile mi yoksa
ex lege
mi
vatandaşlık kazanma türü olduğu yolunda tartışmaların olabileceği
ifade edilmiştir.
77
Bunun sebebi de, sonradan kazanılan vatandaşlığı,
yetkili makam kararı, evlât edinme ve seçme hakkı olmak üzere üç
kategori olarak öngören 9. maddedir.
78
Hatta bu hükümden hareketle,
aracılığı ile gerçekleştirilecek evlât edinmelerde, kurumlar arasındaki anlaşma
sırasında çocuğun 18 gelmemesi şartı aranmıştır. Sözleşmede, evlât edinme sebebi
ile vatandaşlığın kazanılmasına ilişkin doğrudan bir hüküm bir bulunmamaktadır.
Dolayısı ile 7 yaş sınırının sözleşmeye aykırı olduğu iddiaları yerinde değildir.
Mesela, Danimarka, Finlandiya, İzlanda İsveç ve Çek Cumhuriyeti de sözleşmeye
taraf oldukları halde evlât edinme ile vatandaşlığın kazanılmasında belli bir yaş
sınırı getirmişlerdir. Evlât edinme ile vatandaşlığın ex lege kazanılmasında evlâtlık
için bir yaş sınırının getirilmesi, bu yaşın üzerinde kalan çocuklara söz konusu
milletlerarası sözleşmelerin ve iç hukuk kurallarının uygulanmasına engel teşkil
etmemektedir.
77
Tiryakioğlu, Bilgin,
“
Yeni Türk Vatandaşlık Kanununun Eleştirel Analizi”, (Ed.,
Hailbronner, Kay/Tiryakioğlu, Bilgin/Küçük, Esin/Schneider, Katja,
Vatandaşlık,
Göç, Mülteci ve Yabancılar Hukukundaki Güncel Gelişmeler
, Ankara 2010), s. 44,
(Eleştirel Analiz).
78
Tiryakioğlu,
Eleştirel Analiz
, s. 45. Hükümet tasarısında sonradan kazanılan va-
tandaşlığı, yetkili makam kararı, evlât edinme ve seçme hakkı olmak üzere üç ka-
tegori olarak öngören 9. madde ile evlât edinme ile vatandaşlığın kazanılmasını