200 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Ceyda SÜRAL
199
Borçlu, yetkisiz olduğunu düşündüğü mahkemenin yetkisine süresin-
de itiraz etmezse, mahkemenin yetkisi kesinleşmiş olur. Bunun sonu-
cu olarak da, HUMK sisteminde, alacaklı bu mahkemenin bulunduğu
yerde asıl davasını açabilir
120
. Zira, HUMK md. 12’de ihtiyati hacizden
sonra, haciz kararının dayanağı olan alacağa ilişkin davanın, ihtiyati
haciz kararını veren mahkemede de açılabileceği düzenlenmişti.
Milletlerarası yetki bakımından ele alırsak, ihtiyati haciz talebin-
de bulunmanın davacı bakımından bir koruma sağlayabilmesi için
yabancı davalının Türkiye’de bir malvarlığı olması gerekir ki, HUMK
sisteminde yabancının Türkiye’de herhangi bir malvarlığının bulun-
ması Türk mahkemesinin milletlerarası yetkisinin tesisi bakımından
yeterlidir. Ancak, tarafların aralarında yabancı bir mahkemeyi yetkili
kılan geçerli bir yetki anlaşması olmasına rağmen Türk taraf yaban-
cı tarafın Türkiye’de bulunan malvarlığı üzerinde ihtiyati haciz talep
eder ve yabancı taraf buna karşı süresinde yetki itirazında bulunmaz-
sa, normalde Türk mahkemesinin milletlerarası yetkisi doğmayacak
olduğu halde, sırf ihtiyati hacze karşı süresinde yetki itirazında bulu-
nulmadığı için Türk mahkemesi yetkili hale gelebilecekti.
HMK, ihtiyati hacizden sonra haciz kararının dayanağı olan ala-
cağa ilişkin davada yetkili mahkeme açısından özel bir düzenlemeye
yer vermemiştir. Bir başka deyişle, HUMK md. 12 hükmü kaldırılmış-
tır. Dolayısıyla, Türk mahkemesinin yetkili olmadığı bir davada, Türk
taraf yabancının malvarlığı üzerinde ihtiyati haciz talep ederse, diğer
taraf yetki itirazında bulunabilir. Bulunmazsa da, yetkisiz mahkeme
sadece ihtiyati haciz kararı verebilir; asıl dava bakımından Türk mah-
kemesinin milletlerarası yetkisi tesis edilmiş olmaz.
Öte yandan, yabancının Türkiye’de malvarlığı bulunmasına rağ-
men, taraflar arasındaki uyuşmazlık bakımından Türk mahkemesinin
milletlerarası yetkisi yoksa veya taraflarca yabancı bir mahkemenin
yetkili olduğu kararlaştırılarak Türk mahkemelerinin yetkisi ortadan
kaldırılmışsa (MÖHUK md. 47), yabancı tarafın Türkiye’de bulunan
malvarlığı üzerinde ihtiyati haciz talep edilememesi Türk tarafı zarara
uğratacak mıdır? Kanımızca, burada, en azından ihtiyati haciz talebiy-
le sınırlı olmak üzere uyuşmazlık konusu malvarlığı unsurunu ihtiyati
120
Özekes, s. 319.