400 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Ahmet ULUTAŞ / Ömer Serdar ATABEY
399
Madde 4
47. 4 üncü madde, geri vermeye elverişli suçları kapsamayan âkit
devletler arasında akdedilmiş herhangi bir mevcut geri verme anlaş-
masındaki bir suç olarak 1 ve 2 nci maddelerdeki geri vermeye elveriş-
li suçlardan herhangi birisinin otomatik olarak kapsanmasını öngörür.
Madde 5
48. 5’inci madde, Sözleşme’nin kişilerin hak ve özgürlüklerine bir
saldırı oluşturan terör eylemlerinin bastırılmasına yardımcı olmak
amacını vurgulamak niyetindedir. Sözleşme insan haklarının korun-
masının güçlendirilmesi için bir araç olarak ele alınmalıdır. Bu temel
fikir ile uyumlu olarak, 5’inci madde, 4 Kasım 1950 tarihli Avrupa
Sözleşmesi’nde öngörüldüğü şekilde Sözleşme’nin insan haklarının ve
özgürlüklerinin korunması yükümlülükleri ile uyumunu sağlar.
49. 5’inci maddenin amaçlarından biri, geleneksel sığınma hakkını
güvence altına almaktır. Tüm Avrupa Konseyi üye ülkelerinden biri
dışında hepsi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni onaylamış olsa ve
bir kişinin ırk, din, milliyet veya siyasi görüşü nedeniyle soruşturma-
ya, cezalandırmaya veya ayrımcılığa muhtemelen maruz bırakılma-
yacak olsa da, bu Sözleşme’ye zaten Suçluların İadesine Dair Avrupa
Sözleşmesi’nin (SİDAS) 3.2 maddesinde yer verilen bu geleneksel hük-
mü koymak uygun görülmüştür.
50. Eğer bir davada, 1 veya 2 nci maddede belirtilen suçlardan biri
nedeniyle yapılan geri verme talebinin gerçek amacının talep eden
devletin ilgili kişiyi siyasi görüşleri nedeniyle soruşturması veya ce-
zalandırması olduğuna inanması için talep edilen devletin esaslı ne-
denleri olduğu takdirde talep edilen devlet geri vermeyi reddedebilir.
51. Bu maddeyi uygularken, bir devlet, talep eden devletin geri
verme talebini yerine getirmeyi reddetmesine ilişkin nedenleri sunma-
lıdır. Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi’nin (SİDAS) 18.2 nci
maddesinin
“kısmen veya tamamen ret gerekçeleri verilmelidir”
hükmü ve
Ceza İşlerinde Karşılıklı Adli Yardım Avrupa Sözleşmesi’nin (CİKA-
YAS) 19 uncu maddesinde
“karşılıklı yardımlaşmanın reddi için nedenler
verilmelidir”
hükmündeki aynı ilkeden mülhemdir.
52. Geri verme reddedilirse, 7’nci madde uygulanacaktır: talep edi-
len devlet meseleyi soruşturulmak üzere yetkili makamlarına iletmelidir.