56 / 477
TBB Dergisi 2012 (100)
Mine KAYA
55
görülmektedir. Yönetmeliğin 24/1. maddesinde, TŞSTİDK.’a paralel
bir düzenleme yer almaktadır. İkinci düzenleme ise 24/3. maddede
bulunmakta olup kanuni temsilci veya mahkemeden izin almak için
yeterli zaman bulunamaması durumunda, hastanın tedavi görmedeki
yararı öne geçecek ve hekim rıza olmaksızın tıbbi müdahalede bu-
lunacaktır. Bu durumda, varsayılan rızasının olduğu kabul edilerek
hekim tıbbi müdahalede bulunacak olup varsayılan rızanın tespitinde
ölçüt, normal, makul ve ortalama bir hastanın tavrı olacaktır.
37
Umu-
mi Hıfsızsıha Kanunu gereği, kamu sağlığının korunması amacıyla
müdahalelerde rıza aranmayacağı gibi, Ceza ve Güvenlik Tedbirle-
rinin İnfazı Hakkında Kanun’un 82/3. m. gereğince, diğer hüküm-
lü ve tutukluların sağlıklarının korunması bakımından ve hayatları
ciddi tehlikede olup tedaviyi reddeden hükümlü ve tutuklulara da
zorla tıbbî müdahale mümkündür. Akıl hastaları, alkol ve uyuşturu-
cu bağımlıları için de rıza aranmadan tıbbî müdahalede bulunmak
mümkündür. Kendi geleceğini belirleme hakkının bir uzantısı olarak
verilen rızadan müdahaleden önce veya en geç müdahale anında ca-
yılması ve rızanın geri alınması mümkündür.
38
Ancak müdahaleye
başlanmışsa ve bunun yarıda bırakılması hastanın ölümü veya ağır
sağlık zararlarına yol açacaksa rızanın geri alınamayacağı, çünkü rıza-
nın geri alınmasında tıbben bir sakınca bulunmaması gerektiği dokt-
rinde kabul edilmektedir.
39
Yargıtay tıbbî müdahalenin hukuka uygunluğu konusunda dokt-
rindeki görüşlere atıf yapmak suretiyle şu hususları aramıştır.
“A ) Hekimin tıp mesleğini icraya kanunen yetkili olması,
B ) Hastanın rızası bulunması,
C ) Eylemin tıp biliminin objektif ve subjektif sınırları içinde kal-
masıdır”.
40
37
Özcan, Burcu. G/ Özel, Çağlar,
“Kişilik Hakları-Hasta Hakları Bağlamında Tıbbî
Müdahale Dolayısıyla Çıkan Hukuki İlişkide Hekimin Hastayı Aydınlatma Yükümlülüğü
ve Aydınlatılmış Rızaya İlişkin Bazı Değerlendirmeler”
,
Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi
,
Ankara-2007, C.10, S.1, s.70; Şenocak, s.43; İpekyüz, s.29.
38
Şenocak, s.43.
39
Şenocak, s. 44; Özcan/Özel, s. 70; Özdemir, s.122-123 .
40
4.HD. 07.03.1977, 6297/2541.