TBB Dergisi 101. Sayı

TBB Dergisi 2012 (101)

Candide ŞENTÜRK / Tuğba BAYZİT

115

Ancak, bu ilkeye işaret eden maddeler kanunumuzda bulunmakta-

dır: CMK m.188/f.1 uyarınca duruşmada hükme katılacak hâkim/

hâkimlerin hazır bulunması gerekmektedir. Bir oturumda bitme-

yecek davada, herhangi bir nedenden ötürü bulunmayacak üyenin

yerine geçmek ve oya katılmak üzere yedek üye bulundurulabilir

(CMK m.188/3). Benzer şekilde duruşmaya ara verilmeksizin de-

vam edilerek hüküm verilmesini düzenleyen CMK m.190/1 de bu

ilkeyi gerçekleştirmeye yönelik bir hükümdür. Kanunumuz uyarın-

ca karar, duruşma/duruşmalara katılarak delillerle doğrudan ilişki

kuran ve kural olarak duruşmada başından sonuna kadar yer alan

hâkim/hâkimler tarafından verilmelidir. Karar, varsa tanıkları din-

lemiş, sanığı/sanıkları sorgulamış, keşfi yapmış ve maddi gerçeğin

ortaya çıkarılması için her türlü araştırmayı yapmış hâkim/mahke-

me tarafından verilmelidir

Doğrudan doğruyalık (vasıtasızlık), ifade sahibinin dinlenmesini,

sanığın ifade sahibi ile yüzleşme, soru sorabilme ve onun iddialarını

çürütebilme hakkını (AİHS m.6/3-d) güvence altına almaktadır. İlke,

ceza muhakemesinde gerçeğe ulaşma ihtimalini mahkeme aracılığı

ile kuvvetlendirmekte, kovuşturmayı soruşturmadan ayırmakta, kol-

luğun yaptığı araştırma sonuçlarının gözden geçirilmeksizin hükme

esas alınmasını engellemektedir

. İlke uyarınca, bir tanığın şahsi algı-

lamaları veya bir bilirkişinin tecrübesi ile vereceği bilgiler, ancak onun

tanık ya da bilirkişi sıfatıyla duruşmada dinlenilmesi suretiyle yargıla-

maya dahil edilmelidir

İlkenin sonucu olarak, tanıkların duruşmada doğrudan doğruya

dinlenmeleri gerekmektedir. Kanunumuzda düzenlenen bazı istisna-

lar dışında tanıkların önceki ifadelerinin duruşmada okunmasıyla ye-

tinilemez (CMK m.210 vd.)

. Sanık daha önce sorguya çekilmiş olsa

bile duruşmada tekrar sorguya çekilmek zorundadır (CMK m. 191/3c-

dığı durumlarda ilkenin güvence altına alınması yolu olarak tanığın duruşmada

mutlaka dinleneceği ve çerçevenin belirlenmesi için de fıkrada tanığın daha önce

dinlenmesi sırasında tutulmuş olan tutanağın veya yazılı açıklamanın okunması

yoluyla tanığın duruşmada dinlenmesinin önüne geçilmesi yasaklanmıştır.

59 ŞAHİN, s.97.

60 ŞAHİN, s.98.

“... olayın tek görgü tanığı dinlenmeden hüküm kurulması... yasaya aykırıdır

”

Y.4.CD.26.11.1996T., 1996/7904E., 1996/8879K., YKD.1997/4, C.23, s.615.

62 YCGK. 19.04.2005T., 2005/1-19E., 2005/40K.(Karar yayımlanmamıştır).