TBB Dergisi 101. Sayı

TBB Dergisi 2012 (101)

Candide ŞENTÜRK / Tuğba BAYZİT

117

Ülkemizde olduğu gibi kimi ülkelerde de yasal düzenlemeye ka-

vuşturulmuş olan tanık dinleme programı önemli ölçüde tanığa soru

sorma ve cevap alma hakkını güvence altına almaktadır. Tanık açısın-

dan hayati açıdan ciddi bir tehlike bulunduğu durumlarda hâkim ta-

rafından ifadenin alınması sırasında sanık, müdafi ve savcı tanık ile

aynı mekânda bulunmamakta ancak bir ekran aracılığıyla dinleme iş-

lemi takip edilebilmektedir. Tanığa hâkim aracılığıyla sorular sorula-

bilmektedir

. Söz konusu uygulamanın vasıtasızlık ilkesi ile bağdaşıp

bağdaşmadığı doktrinde tartışmalıdır. Ağırlık kazanan görüş uygula-

manın ilkeyi ihlal ettiği yönündedir

C) Silahların Eşitliği İlkesi

Adil yargılanma hakkı, adil bir yargılanmanın minimum gerekle-

rini teminat altına almaktadır

. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin

6’ıncı maddesinin

başlığı

“Adil Yargılama Hakkı

”dır

. Türk Anayasa-

cesi aşamadan başlayarak sürdürülüp sonuçlandırılmak üzere dosyanın esas/

hüküm mahkemesine gönderilmesine, 15.01.2007 tarihinde oybirliğiyle karar ve-

rildi.” (Yar. 4. CD. Esas No: 2005/10779; Karar No: 2007/54; Tebliğname No: 2005

- 124462). (ÖZTÜRK/TEZCAN/ERDEM/SIRMA/SAYGILAR/ALAN, s.158).

66 Alman ve İngiliz modeli hakkında detaylı bilgi için bkz. ŞAHİN, s.141-143.

67 ÖZTÜRK, Delil Yasakları, s.107. İlke, tanıkla ses ve görüntü yoluyla iletişim ku-

rulmasını yeterli görmemekte tanığın ifadesini anlamlandıracak kişisel davranış

ve hareketlerini de aynı ölçüde önemsemektedir. Vasıtasızlık ve sözlülük ilkeleri

ancak “

göz göze

” ve söze karşı söz yoluyla sağlanabilir. Küçük tanıkların bu yolla

dinlenmesinin ilkeye aykırı olmayacağı genel olarak kabul görmektedir. (Bu ko-

nudaki görüşler için bkz. ŞAHİN, s.144).

68 Konu önemi sebebiyle 5237 sayılı TCK m. 288’de “

adil yargılamayı etkilemeye teşeb-

büs

” başlığı altında suç olarak düzenlenmiştir (ÖZBEK/ KANBUR/ DOĞAN/

BACAKSIZ/ TEPE, s.52, 55).

69 Daha önce İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin 10’uncu maddesinde yer alan

bu ilke, AİHS’nin 6’ıncı maddesinde geniş kapsamlı olarak düzenlenmiş olup,

AİHM’nin de içtihatları yardımıyla sürekli gelişmektedir. (Ayrıntılı bilgi için bkz.

TEZCAN Durmuş/ ERDEMMustafa Ruhan/SANCAKDAR Oğuz, Avrupa İnsan

Hakları Sözleşmesi Işığında Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu, 2.Baskı, Ankara

2004, s.332 vd.; SCHRODER Friedrich-Christian, “Ceza Muhakemesinde ‘Dürüst

Yargılama’ İlkesi”, (çev.Cumhur Şahin), SÜHF Prof.Dr.M. Şakir Berki’ye Arma-

ğan, Konya 1996, s.269 vd.; ERGÜL Ergin, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve

Uygulaması, 2. Baskı, Yargı Yayınevi, Ankara 2004, s.181).

70 Adalet, haklılık ve hakka uygunluktur, hakkın gözetilmesi ve yerine getirilmesi an-

lamına gelir. Adalet kavramı temelde hukuk kurallarına uygunluğu içerir. Hukuk

literatüründe dört tür adaletten söz edilir. Bunlar;

dağıtıcı adalet, denkleştirici adalet,

hakkaniyet, sosyal adalettir. “Adil”

kavramı ise, “

adaletle iş gören; adaletten, doğruluk-

tan ayrılmayan; hakkı yerine getiren; adaletli”

anlamlarına karşılık gelmektedir. Adil

yargılamanın ikinci unsuru

“yargılama”

kavramıdır. Yargılama, davaya söz konusu