473 / 537
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları
472
sorgular sırasında kendisine işkence izleri taşıyan veya çatışmada
öldürülmüş kişilerin fotoğrafları gösterilmiş ve ailesinin kendisi-
ni aynen bu halde bulacakları söylenerek tehdit edilmiştir. Dev-
let görevlileri ayrıca, eğer işbirliği yapmayacak olursa, kendisini
işkenceyle veya aile üyelerini veya kendisini öldürmekle tehdit
etmişlerdir. Bu amaçla devlet görevlileri, kendisine kendisinin ve
ailesinin fotoğraflarını ve kendisinin eski kocasına yazdığı mek-
tupları gösterilmiştir (yukarıda parag. 58.6). Son olarak Maritza
Urrutia, bir video filminde yer almaya zorlanmış, daha sonra iki
Guatemala televizyon kanalında yayımlanan bu filmde kendi ira-
desine aykırı olarak beyanlarda bulunmuş, burada söylediklerini
salıverildikten sonra yapılan bir basın toplantısında onaylamaya
zorlanmıştır (yukarıda parag. 58.8 ve 58.9). ...
92. Fiziksel veya psikolojik işkencenin her biçimini mutlak surette
yasaklayan uluslararası hukuk düzeni gelişmiştir; psikolojik işken-
ceyle ilgili olarak, bir kimseyi fiziksel biçimde zarar verici muame-
lelerle tehdit etmenin veya bu muamelelere tabi tutmaya yönelik
gerçek bir tehlikenin moral bir ıstırap verdiği belirli koşullarda,
bunun ‘psikolojik işkence’ olarak görülebileceği kabul edilmiştir. ...
98. Yukarıda anlatılanlar ışığında Mahkeme, devletin Maritza
Urrutia’ya karşı Amerikan Sözleşmesi’nin 1(1). fıkrasıyla bağlantı-
lı olarak 5. maddesini ve İşkenceye karşı Amerikan Sözleşmesi’nin
1 ve 6. maddelerini ihlal ettiği sonucuna vardığını açıklar.
67. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu Özel Raportörü,
işkence ve diğer zalimane, insanlıkdışı veya aşağılayıcı muame-
le veya cezalar hakkında Genel Kurula sunulan 3 Temmuz 2001
tarihli raporunda (UN Doc. A/56/156) şöyle demektedir: “
İnsan
Haklar Komitesinin Kişisel ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleşmesi’nin
7. maddesi hakkında 20 No.’lu Genel Yorumunda söylendiği gibi, Özel
Raportör Hükümetlere işkence yasağının sadece fiziksel acılara sebep
olan eylemlerle ilgili olmadığını, ama ayrıca gözdağı ve diğer tehdit
biçimleriyle mağdura zihinsel ıstırap veren eylemlerle de ilgili olduğunu
hatırlatmak ister
” (§3). Raportör, “
fiziksel işkence tehdidinin kendisi-
nin de işkence oluşturabileceğine
” işaret etmiştir (§7). Raportöre göre
ayrıca, “
ölüm tehditleri gibi, mağdurun veya üçüncü bir kişinin fiziksel
bütünlüğüne yönelik ciddi ve güvenilir tehditler, zalimane, insanlıkdışı