494 / 537
TBB Dergisi 2012 (101)
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları
493
nunun 136a maddesine göre yasak sorgu yöntemlerini kullanma
oluşturmadığını, ama bu tehdidin ayrıca Ceza Muhakemesi Ka-
nunun 136a maddesini destekleyen Sözleşme’nin 3. maddesini de
göz ardı ettiğini söylediğini kaydeder (bk. yukarıda parag. 26). Fe-
deral Anayasa Mahkemesi de, Bölge Mahkemesinin Sözleşme’nin
3. maddesinin ihlaline ilişkin tespitine gönderme yaparak, baş-
vurucunun insan onurunun ve tutulan kişileri kötü muameleye
tabi tutma yasağının (Anayasanın 1. maddesi ve 104(1). fıkrasının
ikinci cümlesi) göz ardı edildiğini gözlemlemiştir (bk. yukarıda
parag. 42). Buna ek olarak Frankfurt Bölge Mahkemesinin
polisleri mahkum eden 20 Aralık 2004 tarihli kararında, bu
tür soruşturma yöntemlerinin gerekli bir eylem olarak haklı
görülemeyeceğini, çünkü ‘gerekliliğin’, Anayasanın 1. maddesinde
mutlak olarak korunan insan onurunun ihlali için bir savunma
oluşturamayacağını, insan onurunun Sözleşme’nin 3. maddesinin
de kalbinde yer aldığını belirtmiştir (bk. yukarıda parag. 48). Bu
durum karşısında, Daire’nin bu konudaki tespitlerine katılan
Büyük Daire, bu mesele hakkında kendilerinden karar verilmesi
istenen ulusal mahkemelerin açıkça ve hiç tartışmasız bir biçimde,
başvurucunun sorgusunun Sözleşme’nin 3. maddesini ihlal
ettiğini kabul ettiklerine ikna olmuştur.
121.Mahkeme, ulusal makamların Sözleşme’nin 3. maddesinin ihlali
nedeniyle başvurucuya uygun ve yeterli bir giderim sağlayıp sağ-
lamadıklarını değerlendirirken, ilk olarak ulusal makamların so-
rumlular hakkında Mahkeme’nin içtihatlarına uygun bir şekilde
tam ve etkili bir soruşturma yapıp yapmadıklarını belirlemelidir.
Mahkeme daha önce bu konuda birkaç kriteri göz önünde tutmuş-
tur. İlk olarak, yetkililerin sorumluları belirleme ve kovuşturma-
da kararlılıklarını değerlendirme açısından, etkili soruşturmada
önemli faktörler, soruşturmanın sürati
(krş. diğeleri arasında, yuka-
rıda geçen Selmouni, §78-79; yukarıda geçen Nikolova ve Velichkova,
§59; ve yukarıda geçen Vladimir Romanov, §85)
ile soruşturmanın gi-
dişatıdır
(krş. Mikheyev - Rusya, no. 77617/01, 26 Ocak 2006, §109;
ve Dedovskiy ve Diğerleri - Rusya, no. 7178/03, 15 Mayıs 2008, §89)
.
Ayrıca yapılan soruşturmalar ve soruşturmaları izleyen ceza da-
vası, uygulanan yaptırımlar ve verilen disiplin cezalarıyla birlikte,
çok önemli olduğu kabul edilmiştir. Yürürlükteki yargı sisteminin