497 / 537
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları
496
126.Sözleşme’nin 3. maddesi ihlalinin ulusal düzeyde tazminat öden-
mesi suretiyle telafi edilmesi konusunda ise Mahkeme, başvuru-
cunun Sözleşme’nin 3. maddesinin ihlalinin bir sonucu olarak
uğradığı zararlara karşılık tazminat almak üzere başvurduğunu
kaydeder. Ancak başvurucunun tazminat davası için adli yardım
başvurusunun üç yıldır halen devam ettiği, henüz bir duruşma
yapılmadığı ve talebin esasıyla ilgili bir hüküm verilmediği an-
laşılmaktadır. Mahkeme, Sözleşme’nin 3. maddesinin ihlali-
nin ağırlığını dikkate alarak, pratikte manevi zararlara karşılık
Sözleşme’nin 41. maddesine gereğince tazminata hükmettiğini
belirtir (
bk. diğer kararlar arasında, yukarıda geçen Selçuk ve Asker,
§117 ve 118
).
127.Her halükarda Mahkeme, bir Sözleşme ihlali için uygun ve yeter-
li bir giderimin ancak, tazminat başvurusunun ulaşılabilir, yeterli
ve etkili olması koşuluyla sağlanabileceği kanaatindedir. Özellikle
tazminat davasındaki aşırı gecikme, hukuk yolunu etkisiz kıla-
caktır (
krş. Sözleşme’nin 6. maddesindeki ‘makul süre’ şartına uymama
nedeniyle tazminat davası bakımından yukarıda geçen Scordino (No. 1),
§195
). Mahkeme, başvurucunun talebinin esası hakkında ulusal
mahkemelerin üç yıldan fazla bir süredir karar vermemiş olmala-
rının, mevcut olayda tazminat davasının etkililiği konusunda cid-
di kuşkular doğurduğunu tespit eder.
128.Mahkeme ayrıca başvurucunun, Sözleşme’nin 3. maddesi ihlali-
nin, ancak bu maddenin ihlalinin doğrudan bir sonucu olarak elde
edilen bulguların yargılama sırasında dışlanmasıyla telafi edilebi-
leceğini ileri sürdüğünü kaydeder. Mahkeme, kendi içtihatlarının
mevcut halinde, bir davalı devletin görevlilerinin Sözleşme’nin
3. maddesini ihlal eden kötü muamele olaylarında devletin ulu-
sal düzeyde yeterli bir giderim sağlayabilmek için soruşturma ve
tazminat şartlarına uymasının hem gerekli ama hem de yeterli ol-
duğuna kanaat getirdiğini gözlemlemektedir (bk. yukarıda parag.
116-119). Ne var ki Mahkeme ayrıca, Sözleşme’deki bir hakkın ih-
lalini telafi için hangi giderim tedbirinin uygun ve yeterli olduğu
meselesinin, olayın içinde bulunduğu koşullara bağlı olduğunu
tespit etmiştir (bk. yukarıda parag. 116). Dolayısıyla Mahkeme,
Sözleşme’nin 3. maddesiyle yasaklanmış bir soruşturma yönte-
minin kullanılmasının başvurucu hakkındaki bir ceza davasında