TBB Dergisi 101. Sayı

73 / 537

Ceza Yargılamasında Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi Sorunu 72
tarafından konut dokunulmazlığı ihlal edilerek elde edilen belgeler,
savcının da yasal yollardan ulaşabileceği gerekçesi ve “Sırf özel bir kişi
hukuka aykırı hareket etti diye soruşturma işlemlerinin gerçekleşememesinin
anlaşılmaz olacağı” ifadesiyle değerlendirilmiştir42. Aynı uygulamayı
daha sonra da sürdüren Mahkeme, 2007 yılındaki kararında43 “kamu-
nun gerçeğe ulaşma çıkarı” ile “ kişinin özel çıkarı” arasında bir denge ku-
rulması gerektiğini de belirterek kendi görüşünü “nispi değerlendirme
yasağı” görüşüyle birleştirmiştir. Aynı kararda yasal olarak yasak olan
delillerin kapsam dışında olduğu da eklenmiştir. Söz konusu görüş
Türk öğretisinde de farklı bir bakış açısıyla da olsa savunulmuştur.
Özellikle yargıç kararı gerektiren işlemlerde bu kararın alınmamış
olması yargıcın yetkisinin alınması anlamına gelmeyip karar alınmış
olsaydı dahi neler yapılacaksa aynı eylemlerin gerçekleştiği hallerde
delilin hukuka aykırı olmadığı belirtilmiştir44.
e) Hukuka aykırı delillerin uzak etkisi (“Fernwirkung der Beweis-
verbote”): Öğretide ve uygulamada tartışılan bir başka konuda huku-
ka aykırı delillerin uzak etkisi sorunudur. Bir başka deyişle, hukuka
aykırı bir delilden hareketle elde edilen delillerin nasıl bir işleme tabi
tutulacağıdır. Kolluğu disiplin içerisinde alma anlayışı çerçevesinde
Federal Yüksek Mahkeme 1920 tarihli kararı ile söz konusu içtihadını
geliştirip yalnızca hukuka aykırı elde edilmiş delilleri değil bunlardan
hareketle elde edilen delilleri de reddetmiştir45 . Alman hukukunda tıp-
kı hukuka aykırı delillerde olduğu gibi uzak etkinin de mutlak olarak
algılanmaması ve somut olayın koşullarına göre değerlendirme yapıl-
ması gerektiği ileri sürülmektedir 46. Buna yakın bir görüş olarak da suç
oluşturan eylemlerle elde edilen deliller bakımdan uzak etkinin ve de-
ğerlendirme yasağının kabul edilmesi gerektiği ifade edilmiştir47. Do-
comme prévue pénale en droit suisse”, Rapports suisses présentés au XIIème Congrès
international de droit comparé, Zurich, 1987, s. 84.
42 Thomas Legler, a.g.e., s. 209.
43 Tribunal fédéral Cour de droit pénal, 9 octobre 2007, X c. Ministère public du
canton de Zurich, 6B_170/2007, La Semaine juridique, n.13, 2008/1, s. 171-173.
44 Öztekin Tosun, Ceza ve medeni muhakeme hukuku açısından hukuka aykırı yollarla elde
edilmiş delillerin ispat kuvveti, s. 51.
45 Silverthorne Lumber Co v. United States 251 U.S. 385 (1920) bkz. Hyman Gross,
a.g.e., s. 36.
46 Yener Ünver – Hakan Hakeri, a.g.e., s. 658-659; Konuyla ilgili ayrıntılı tartışma için
bkz. Ersan Şen, a.g.e., s. 144 vd.
47 Nurullah Kunter – Feridun Yenisey – Ayşe Nuhoğlu, a.g.e., s. 1477.