161 / 473
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Tasarısı’nda Yer Alan İkamet İzni Türleri İle ...
160
bazı ayrıcalık ve dokunulmazlıklara sahip kılınmıştır. Uluslararası
hukukta diplomatik ya da konsüler temsilcilere
“kabul eden devletin
uyrukluğunun zorla yükletilemeyeceği”
ilkesi benimsenmekle birlikte,
uluslararası düzenlemeler uyarınca tanınan ayrıcalık ve bağışıklar
arasında, bu kişilere kabul eden devletin vatandaşlığının kazanılma-
sında kolaylıklar sağlanması zorunluluğuna ilişkin bir kural ya da
teamül bulunmamaktadır. Bu durumda, kabul eden devlet vatan-
daşlığının kazanılması, her devletin ulusal hukukuna bırakılmıştır.
Konsüler ve diplomatik temsilcilere görev yaptıkları ülke devletinin
vatandaşlığının kazanılması konusunda kolaylık sağlanmaması da,
esasen, olağan karşılanmalıdır. Zira konsoloslar, gönderen devletin
çıkarlarını gözetmek ve gönderen devletin uyruklarını korumakla;
diplomatik temsilciler ise kendilerini atayan devleti temsil etmekle
görevlidir.
43
Tedavi amacıyla Türkiye’de bulunanların, tedavi sürecinin ta-
mamlanmasından sonra Türkiye’de oturmayacaklarının ön-kabulü de
makûl görülebilir. Ama öğrenim görmek amacıyla Türkiye’de bulu-
nan kişilerin ikametinin ikametten sayılmaması, bu kümeye dahil olan
kişiler bakımından hak kayıplarına sebep olacak niteliktedir. Öğrenim
görülen süre boyunca Türk vatandaşlığını kazanmak için başvuru ya-
pamayan yabancı öğrenci, bu süre sona erdikten sonra Türkiye’de çalı-
şamaz
44
ya da evlenmezse, TVK m. 11/1-b’de öngörülen ikamet şartını
yerine getirmiş olmasına rağmen, Türk vatandaşlığına başvuru yapa-
mayacak
45
ve Türk vatandaşlığını kazanamayacaktır.
Konsolosların diplomatik temsilcilerden farkı ve görevleri hakkında bkz. Rona
Aybay, Tarih ve Hukuk Açısından Konsolosluk, İstanbul 2009, Türkiye İş Bankası
Yayınları, 1. Baskı, s. 172-244, (Konsolosluk).
43 Aybay, (Konsolosluk), s. 5.
44 Yabancı öğrencilerin Türkiye’de çalışması ise ancak öğrenim süreleri bittikten
sonra olanaklıdır. Çünkü “Yabancı uyruklu öğrenciler, öğrenimleri süresince gelir
getiren herhangi bir işte çalışamazlar”: Bkz. dn. 30’da künyesi verilen Yönetmelik,
m. 10. YUKK Tasarısı’na göre, “Türkiye’de öğrenim gören ön lisans, lisans, yük-
sek lisans ve doktora öğrencileri, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilirler” (m.
41/1-ilk cümle). Tasarı’nın bu hükmü karşısında, anılan Yönetmelik’in bu hük-
münün yürürlükten kalkacağı sonucuna ulaşmak gerekir.
45 “Yönetmelik m. 71/1-ç hükmünde ilgilinin telsikte aranan koşulları yerine getirse
de, vatandaşlığa alınıp alınmamasında idarenin sahip olduğu takdir yetkisi değil;
bu yabancıların daha baştan hiç başvuru yapamayacaklarına ilişkin bir kural geti-
rilmektedir”: Özbek Hadimoğlu, s. 283.