157 / 465
Yaşama Hakkı
156
Kanun’un 16. maddesinde , meşru savunma hakkının kullanılması
çerçevesinde polisin silah kullanmaya yetkili olduğu belirtilmiştir. Fa-
kat yeni TCK ve PVSK açısından, meşru savunmada aranan
“oranlılık
ilkesi”
uyarınca yalnızca mülkiyeti korumak için yaşama hakkının teh-
like altına sokulması hukuka uygun olmayacaktır
43
.
C-Yakalama ve Kaçmanın Önlenmesi
Sözleşme’nin 2/2-b maddesi , tehlikeli kişilerin yakalanması veya
kaçmasının önlenmesi bakımından silah kullanılması konusunda bir
dayanak oluşturmaktadır. Yaşamın tehlikeye atılması ancak silah kul-
lanılmasının mutlaka gerekli olması halinde hukuka uygun sayılır. Baş-
ka bir ifade ile öldürme kastı ile hareket edilmemiş olması gerekir. Silah
kullanma ve silahlı çatışma konusuna aşağıda ayrıca değinilmiştir.
D-Ayaklanmanın bastırılması
AİHS m. 2/2-c’ de öngörülen ve öldürmeyi hukuka uygun kılan
son durum ayaklanmadır. Ayaklanma, çok sayıda kişinin büyük çapta
şiddet kullandığı, ekstrem durumları ifade eder. Fakat böyle bir du-
rumda da kamu düzenini yeniden tesis etmek için silah kullanmanın
mutlaka zorunlu olması şartı aranır
44
.
E- Değerlendirme.
Yaşama hakkı Sözleşme’nin mutlak haklar kategorisine girmekle
birlikte sınırsız bir hak değildir. 2. maddenin 2. fıkrasında kuvvet kul-
lanmanın meşru olduğu durumlar sınırlı olarak sayılmış olup bunların
genişletilmesine imkân yoktur. Devletler savaş ve olağanüstü durum-
larda dâhil 2. maddenin 2. fıkrasına aykırı önlemler alamazlar.
Meşru müdafaanın istisna oluşu her türlü izahtan varestedir. Ay-
rıca bir ayaklanmanın bastırılmasında, meşru müdafaa veya ıztırar ha-
linin şartları bulunmadıkça adam öldürmenin hukuka uygunluğun-
dan bahsedilemez.
2. maddenin 2. fıkrası kasten öldürmeye izin verilen haller değil-
dir. Burada mutlaka gerekli olan bir güç kullanımı nedeniyle daha çok
43
Tezcan, Erdem, Sancakdar, Önok, s.113;
44
Tezcan, Erdem, Sancakdar, s.116;