TBB Dergisi 103. Sayı

Merkezi ve Yerel Düzeyde Meclisin Yürütme Organını Denetim Yolları Üzerine ...

228

bu dalda uygulanan meclis denetim araçları yereldeki sisteme de akta-

rılmaya çalışıldı. Konumuzun devamında bu denetim yolları da parla-

mento hukukundaki meclisin hükümeti denetleme yolları ile karşılaş-

tırma yapılarak ele alınacaktır.

Açıklamalarımız daha ziyade en genel ve temel yerel yönetim me-

kanizması olduğu için belediye yönetimlerini baz alacak, il özel idaresi

ve köy yönetimi makalenin kapsamı dışında tutulacaktır.

1. Mali Denetim Yolu/Denetim komisyonu

Yerel yönetimler kendilerine merkezi yönetim tarafından tahsis

edilen yetki, görev ve sorumlulukları yerine getirmek için, ihtiyaçları

doğrultusunda ihtisas komisyonları oluştururlar. Teknik bilgi ve uz-

manlık gerektiren konularda ön hazırlık yapmak ve böylece parlamen-

tonun çalışmasını hızlandırmak için ulusal meclis de bu tür komis-

yonlardan yararlanmaktadır. Mahalli yönetimlerde belirli bir nüfusu

(10 000 gibi) aşan belediyelerin bünyesinde, belirli komisyonların da

(plan, bütçe ve imar komisyonları gibi) kurulması zorunludur. 5393

sayılı Belediye Kanunu 25. maddesine göre denetim komisyonu, nü-

fusu 10 000’i aşan belediyelerde meclis üyeleri tarafından ve meclis

üyeleri arasından üye sayısı üçten az ve beşten çok olmamak üzere

oluşturulur.

Denetim komisyonu da diğer tüm ihtisas komisyonları gibi meclis

içi demokrasiyi hayata geçirme işlevi görür. Çünkü üyelerinin seçimi

yapılırken siyasi partilerin meclisteki temsil oranı dikkate alınır ve

farklı siyasi fikirlerin, dolayısıyla azınlık görüşüne sahip olanların da

güçleri oranında komisyonda temsil edilmeleri sağlanır.

Lakin komisyonun esas önemi denetim fonksiyonunu tam olarak

yerine getirdiğinde görülür. Yönetimde şeffaflık ve

hesap verilebilirlik

ilkeleri

nin hayata geçirilebilmesi ve yönetimin savurganlıktan, kamu

mali gücünün yönetim amaçları dışında kullanılmaması için etkili bir

denetimin yapılması elzemdir. Komisyonun görevi, belediyenin bir

önceki yıla ait gelir ve gider ile bunlara ilişkin hesap kayıt ve işlemle-

rin denetimini yapmaktır. Gerek görülmesi halinde ise komisyon bu

işlevini icra ederken kamu personelinden ve ihtiyaç duyduğu diğer

uzman kişilerden de yararlanabilir

ŞENGÜL, Ramazan, Yerel Yönetimler, Umuttepe, Kocaeli 2010, s. 90