274 / 465
TBB Dergisi 2012 (103)
Mutlu KAĞITCIOĞLU
273
Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu bir kararında
35
İYUK.’nun
idari dava türlerini belirten m. 2/1-a bendinde öngörülen ve idari iş-
lemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri
ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal
edilenler tarafından açılacak davalar şeklinde tanımlanan iptal da-
valarında konu olabilecek işlemlerin niteliklerinin belirtildiği, ancak,
idare hukuku öğretisinde ve buna dayanılarak yargı içtihatlarında,
idari davaya konu yapılabilecek işlemlerin, idarenin tek yanlı olarak
kurduğu ve ilgililerin menfaatlerini etkileyen, yürütülmesi gerekli, ke-
sin işlemleri olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle, yargı yerlerinde
açılan davalarda davaya konu yapılan işlemlerin bu nitelikleri taşıyıp
taşımadığının araştırmaları gerektiği belirtilmiştir.
Danıştay gelişen içtihatları doğrultusunda,
“Bir idari işlemin kesin
ve yürütülmesi zorunlu sayılabilmesi, hukuk düzeninde varlık kazanabilmesi
için gerekli prosedürün son aşamasını geçirmiş bulunmasına, başka bir idari
makamın onayına ihtiyaç göstermeksizin hukuk düzeninde değişiklik meyda-
na getirebilmesine, başka bir anlatımla idare edilenlerin hukukunu şu yada bu
yönde etkileyebilmesine bağlıdır.”
şeklinde bir açıklama ile mükellefiye-
tinin tesis edildiğine ilişkin vergi dairesi müdürlüğü işleminin esasen
incelenmesi yönünde karar vermiştir
36
. Yine Danıştay, benzer gerek-
çelerle davacı hakkında tesis edilmiş olan disiplin cezasının kesin bir
işlem olduğuna kanaat getirmiştir
37
. Danıştay bir diğer kararında ise
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu uyarınca TMMOB
Mimarlar Odası Onur Kurulu kararlarının, Yüksek Onur Kurulunun
onayı ile kesin ve icrai işlem niteliği kazanacağından (TMMOBK. m.
27), Mimarlar Odası Onur Kurulunun onaya tabi işlemini, idari dava-
ya konu olabilecek nitelikte kesin ve yürütülmesi zorunlu işlem niteli-
ğinde görmemiştir
38
.
Öğretide, Danıştay tarafında getirilen tanımların yanlış değerlen-
dirmelere neden olacağı belirtilmektedir. Sezginer’e göre
“bir başka
makamın onayına ihtiyaç göstermeme”
hususunun birden fazla işlemin
birbirini takip ederek nihai işlemi meydana getirdiği zincir işlemlerde,
vesayet onayına tabi işlemlerde farklı şekilde değerlendirilebileceği-
35
DVDDK. T. 02.06.1989, E. 1989/40, K. 1989/45.
36
Da. 3D. T. 06.02.1992, E. 1991/474, K. 1992/445.
37
Da. 12D. T. 07.07.2003, E. 2003/380, K. 2003/2077.
38
Da. 8D. T. 23.1.2004, E. 2003/3030, K. 2004/309.