TBB Dergisi 103. Sayı

TBB Dergisi 2012 (103)

Erol ÇİÇEK

361

ilişkilerini inceleyen bilimdir. İnsan da bu sistemin bir parçasıdır ve

ekosistemin devamı biyolojik çeşitlilikle sağlanır. Ekoloji bu anlamda

biyolojinin alt disiplinidir. İnsan ekolojinin bir parçası olduğuna göre,

ekolojik sistemin bozulması sistemin bir parçası olan insan yaşamını

da yakından ilgilendirir.

Sağlıklı bir çevrede yaşamasını güvence altına alan çevresel, eko-

nomik ve sosyal hedefler arasında denge kurulması ekolojik sistemin

insan eliye bozulmamasını veya bozucu etkilerin minimize edilmesini

gerektirir.

Fayda maliyet analizi, neo-klasik ekonominin, alternatifler arasın-

daki teorik perspektifidir. Sürdürülebilir kalkınma ise, sosyal, ekolojik

ve parasal boyutları olan çok boyutlu bir kavramdır. Çevre sorunları

ise, belirsizlik, çevresel negatif etkiler ve bazen geri dönüşümü olma-

mayı da kapsayan çok boyutlu, karmaşık sorunlardır. Çevre konuları,

toplumsal gelişimin sosyal, kültürel ve ekonomik boyutlarından izole

edilemez. İşin karlılığı, milli ulusal hasıla gibi tek taraflı parasal göster-

geler toplumsal anlamda artık yeterli değildir.

Bir otoyol yapımında, fayda maliyet analizi zamandan tasarruf,

yakıt tasarrufu, kaza ve araç işletme giderleri gibi parasal değerler

üzerinden yapılır. ÇED ise; gürültü, hava kirliliği, tarımsal ve ekolojik

etkiler gibi faktörler incelenerek yapılır. Sonuçta fayda–maliyet anali-

zinin parasal olarak göreceli ağırlığı dikkate alınarak nihai karara ula-

şılır. Bu karar da sonuç olarak politik bir karardır.

Çeşitli olasılık değerlendirme metotlarının geliştirilmesine rağmen

(contingent valuation method) CVM gibi. Bu metot her çeşit çevresel

ve ekolojik faydaların ekonomik değerini tahmine dayanır. Kullanma

ve kullanmama değerleri tahmin edilir.

Fayda-maliyet analizinin

mahzurları giderilebilmiş değildir.

İhtiyat ilkesi, sürdürülebilir kalkınma kavramının usule ait ayrıl-

maz bir parçası olarak görülmektedir.

Democracy and Sustainable Development—What Is the Alternative to Cost–

Benefit Analysis?

Peter So¨derbaum* Ma¨lardalen University, Box 883, 72123 Va¨stera°s, Sweden

A-Khavari and Rothwell, den aktaran, JESSICA HOWLEY