TBB Dergisi 103. Sayı

İnsan Hakkı Olarak Çevre ve Çevre Hukukuna Hakim Olan Bazı İlkeler

362

4.1. Uluslararası Adalet Divanı The Gabcikovonagymaros Case

kararının Sürdürülebilir Kalkınmaya Etkisi

Gabcikova davası, Macaristan ve Çekoslavakya arasında 1977’de

imzalanan bir antlaşmadan kaynaklandı. Antlaşma Tuna Nehri üze-

rinde kanal-havuz sistemlerinin inşası ile ilgiliydi. Elektrik üretimi ve

sellerden korunmayı sağlayacak tesis iki ülke tarafından işletilecekti.

İnşaat 1978’de başladı. Macaristan 1989’da artan ekolojik eleştiriler

karşısında kendine düşen işleri durdurdu ve 1992’de sözleşmeyi son-

landırdı.

Mahkemeden karar vermesi istenen konular şöyleydi:

Macaristan’ın projeden çekilme hakkı.

Macaristan çekildiğinde Çekoslavakya varyant C’ye devam ede-

bilir mi?

Macaristan antlaşmayı sonlandırabilir mi?

Uluslararası literatürde tartışmalı olmakla birlikte, genel kabul

gören tanıma göre; sürdürülebilir kalkınma, gelecek nesillerin kendi

ihtiyaçlarının karşılanmasıyla, bugünün ihtiyaçlarının karşılanması

arasındaki uzlaşmayı sağlayan kalkınma olarak tanımlanmıştır.

Mahkeme, Devletlerin sadece yeni faaliyetlerinde değil, geçmişte

başlayıp süren faaliyetlerine de norma gereken önemin verilmesine,

dikkate alınmasını not etmiştir. Ayrıca, ekonomik gelişme ve çevrenin

korunması arasındaki uzlaşma ihtiyacını sürdürülebilir kalkınma kav-

ramının içinde yer aldığını belirtmiştir.

Mahkeme tanım üzerinde durmamış, ekonomik gelişmeyle çev-

renin korunması arasındaki dengenin sağlanmasında faydalı bir kav-

ram olarak değerlendirmiştir. Mahkeme ikinci olarak, sürdürülebilir

kalkınma kavramına uluslararası hukukun bağlayıcı bir normu olarak

değil, uluslararası hukukun belirli statüdeki kavramı olarak başvur-

muştur.

JESSICA HOWLEY’ın Queensland Law Student Review, Volume 2 2009 Number

1’deki makalesinin özet çevirisidir.

howley-qlsr-2-1.pdf

World Commission on Environment and Development, Our Common Future,

GAOR, 42nd Sess, Supp. No. 25, UN Doc. A/42/25 (1987), [27].