TBB Dergisi 103. Sayı

TBB Dergisi 2012 (103)

Zeki YILDIRIM / Ekrem ÇETİNTÜRK

Yukarıdaki açıklamalar göstermektedir ki, Anayasa Mahkemesi

istisnai bazı durumları esas almak suretiyle Anayasadaki söz konusu

ilkeyi uygulaması olmayacak şekilde daraltarak yorumlamıştır. Nite-

kim, karşı oy gerekçesinde de, Mahkeme’nin bu görüşünün söz konu-

su ilkenin uygulama alanını oldukça daralttığı ifade edilmiştir

C. AVRUPA İNSAN HAKLARI SÖZLEŞMESİ

Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İliş-

kin Sözleşme ile bu Sözleşmeye Ek Birinci Protokol’de tanınmış bulu-

nan hakve özgürlüklere ek haklar ve özgürlükler tanıyan 4 numaralı

Protokol ‘’Borçtan dolayı özgürlüğünden yoksun bırakılma yasağı’’

başlığı altında düzenlenen 1 inci maddesi;

“Hiç kimsenin yalnızca akdi

ilişkiden doğan bir yükümlülüğü yerine getirememiş olmasından dolayı öz-

gürlüğünden yoksun bırakılamaz”

düzenlemesine yer verilmiştir. Proto-

kolle getirilen bu düzenleme ile ‘’borç için hapis yasağı’’nın sınırları

daha da genişletilerek ‘’borç için özgürlüğünden yoksun bırakılma-

ma’’ aşamasına geçilmiş, bununla insan haysiyeti ve özgürlüğünün en

geniş anlamda korunması amaçlanmıştır.

Devlet olarak 19. 10.1992 tarihinde imzaladığımız 23.02.1994 tarih ve

3975 sayılı Kanun’la onaylanması uygun bulunmuş fakat bugüne kadar

yürürlüğe konulmammış olan 4 no.lu Protokol’ün 1. maddesine ilişkin

AİHM tarafından verilen karar sayısının sınırlı olduğu

, ayrıca bu ko-

Karşı oy gerekçesinde Haşim KILIÇ; “…

Yapılan bu değişiklik pozitif hukuk kuralları-

na kaynaklık etmiyor, ya da etkilemiyorsa kural haşivdir denilebilir. Anayasakoyucu böyle

bir amaç gütmeyeceğine göre Anayasa’nın 38. maddesine giren bu kurala işlerlik kazan-

dırmak gerekir. İhmal, hile ve kötü niyet dışında kalan ekonomik suçlara ekonomik ceza

öngörülmesi çağdaş dünyada kabul edilen ve izlenen bir politikadır. Bu anlayış ve amaç

içinde düşünülmediği takdirde Anayasa’nın 38. maddesinde yazılmış olan bu değişikliğin

pozitif hukuk içinde uygulama alanı hiç yok denecek kadar işlevsiz olduğu çok açıktır. Bu

değişiklik yapılmadan önce kimi ekonomik suçlara hapis cezası öngörülmesi Anayasa’ya

aykırı olmamasına karşın, yeni kural bu alanı sınırlayarak oldukça daraltmıştır.

…

Buna göre, yapılan Anayasa değişikliğinde ekonomik nedenlerle ve iyiniyetle borcunu öde-

yemeyen kişilere hapis cezası verilmesini önlemek amacı ön plana çıkmaktadır. Etkili ceza

düşüncesiyle “hapisle tazyik” yoluyla çalışma hayatının daha iyi düzenleneceği anlayışı

Anayasakoyucunun iradesini saptırmaktır. Kasıt ve kötüniyet olmadığı sürece ekonomik

suçlara hapis cezası öngörülmesi insan onuruyla bağdaşmadığı için çağdaş dünya ve de-

mokratik toplumlarda terkedilmiştir.”

görüşünü ifade ederek gerekçelendirmiştir

GÜLEÇ SOYER Sesim;

Borç İçin Hapis Yasağı ve Karşılıksız Çek Keşide Etme

Suçu, Seçkin Yayınevi, Birınci Baskı, Mayıs 2007, Ankara. s.39