TBB Dergisi 103. Sayı

İbraz Edilen Çekle İlgili Olarak Karşılıksızdır İşlemi Yapılması Halinde ...

Mahkeme ilamlarının ve noterler tarafından düzenlenen belge-

lerin bu özel konumlarına rağmen, hukuk sitemi bu belgelerdeki yü-

kümlülüklerin yerine getirilmesi amacıyla ilgili kişiyi hapis cezasıyla

tehdit etmemektedir. Diğer bir ifadeyle, örneğin belli bir para borcu-

nun ödenmesine ilişkin mahkeme ilamının yerine getirilmemesi duru-

munda, alacaklının başvurabileceği tek yol ilamlı icra yoluyla alacağı-

nı tahsil etmeye çalışmaktır.

Mahkeme ilamına veya noter tarafından düzenlenen bir belgeye

verilemeyen hukuki teminat iki kişi tarafından düzenlenen bir özel

hukuk belgesine verilemektedir. Yani, özel hukuk ilişkisinden kaynak-

lanan ve iki gerçek kişi tarafından düzenlenen bir özel hukuk belgesi

mahkeme ilamından daha değerli hale getirilmiştir. Kanımızca, genel

hukuk siyaseti açısından çeke bu şekilde bir değer atfedilmesi ve çekin

bu surette kabulü hukuk sistemimizin temel müesseselerinden uzak-

laşma anlamına gelmektedir

F. YARGI SİSTEMİ AÇISINDAN

Yukarıda açıkladığımız hukukun temel müesseselerindeki farklı-

laşmanın sonucunda, özellikle devletin müdahale etmemesi gereken

bir alana müdahale ederek iki özel kişi arasında doğan bir özel hukuk

borç ilişkisinden kaynaklanan para tahsili ceza hukuku mekanizması-

nı kullanarak yerine getirmesi ve bu suçun objektif sorumluluğu ge-

rektiren bir suç olarak görülmesi, yargı sistemi açısından da ağır so-

nuçlar ortaya çıkarmıştır.

Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü’nün 2010 yılı verilerine 3167

ve 5941 sayılı kanunlardan kaynaklanan dava sayısı 405.704 olmuştur.

Buna göre 2010 yılında çek kanunlarından kaynaklanan dosya sayısı;

• Özel kanunlar dolayısıyla ceza mahkemelerinde açılan dava sayı-

sının %36.2’sini oluşturmaktadır (2010 yılında özel ceza kanunları

dolayısıyla açılan toplam dava sayısı 1.119.617’dir).

Çek Kanunu Tasarısının TBMM Genel Kurul gündemindeki görüşmeleri sırasın-

da CHP milletvekili Ali Rıza Öztürk’te “Şimdi, çek alacaklıları sormaya başladı

“Biz ne yapacağız?” E, canım çekten ve senetten daha güçlü bir belge, yani mah-

keme kararı var. Siz alacağınızı tahsil etmek için mahkemeye veriyorsunuz, mah-

kemeyle sizin alacağınız hüküm altına alınıyor ama mahkeme kararıyla alacağını

hüküm altına aldıran alacaklının, alacağını tahsil etmesi için herhangi bir cezai

müeyyide yok. Yani çek, mahkeme ilamından daha ağır bir hükme mi sahiptir,

böyle bir şey olabilir mi?” demek suretiyle aynı hususa dikkat çekmiştir