67 / 465
İbraz Edilen Çekle İlgili Olarak Karşılıksızdır İşlemi Yapılması Halinde ...
66
Ancak 5941 sayılı Kanunu’nun 5. maddesinin üçüncü fıkrasında, çek
hesabı sahibi gerçek kişinin, kendisi adına çek düzenlemek üzere bir
başkasını temsilci veya vekil olarak tayin edemeyeceği
71
; gerçek kişi-
nin temsilcisi veya vekili olarak çek düzenlenmesi hâlinde, bu çekten
dolayı hukukî sorumluluk ile idarî yaptırım sorumluluğunun çek he-
sabı sahibine ait olduğu açıkça düzenlenmiştir
72
.
Çek hesabı sahibinin tüzel kişi olması durumu ise ayrıca incelen-
melidir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu
“Ceza sorumluluğunun şahsîliği”
başlıklı 20. maddesinde ceza sorumluluğunun şahsî olduğunu, kimse-
nin başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamayacağını ve suç dola-
yısıyla kanunda öngörülen güvenlik tedbiri niteliğindeki yaptırımlar
saklı kalmak üzere tüzel kişiler hakkında ceza yaptırımı uygulanama-
yacağını düzenlemiştir. Buna göre, yeni Türk Ceza Kanunu sistemin-
de tüzel kişilerin cezaî sorumluluğu kabul edilmemiştir. Üstelik 5237
sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 5. maddesi gereğince bu hüküm, özel
ceza kanunları ve ceza içeren kanunlardaki suçlar hakkında da uygu-
lanacaktır.
“
3167 sayılı Kanunun yürürlükte olduğu dönemde, hesap sahibi gerçek kişi dışında başka
bir kişi tarafından vekil sıfatıyla çekin düzenlenmesi halinde, bu Kanunun 16. maddesi
hükümlerine göre, vekil sıfatıyla çeki keşide eden kişi hakkında ceza sorumluluğu cihetine
gidiliyordu. Bu nedenle vekaleten çek düzenletilmesi bir kötüye kullanma yolu olarak te-
zahür etmişti. 5941 sayılı Kanunun 5. maddesinin üçüncü fıkrasındaki yasak, bu kötüye
kullanmanın önüne geçmek amacıyla konulmuştur
.” ÖZGENÇ, Çek Kanunu, s. 85.
71
“
EÇK’dan (Eski Çek Kanunundan) farklı olarak gerçek kişiler adına, temsil yolu ile çek he-
sabı açmak ve kapatmak mümkün olmakla birlikte çek düzenlemek yasaklanmıştır
.” (YÇK
m. 2/3, 10; m. 5/3).TOPÇUOĞLU, Metin, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Der-
gisi, Cilt 14, Sayı 2, 2010,s. 142.
72
“
Çekdüzenleme ve çek hesabı açma yasağı;
-
K
arşılıksız çeki düzenleyen ve hesabında çekin karşılığını bulundurmayan hesap
sahibi gerçek kişi,
-
V
erdiği vekaletle vekil tarafından geçerli bir karşılıksız çek düzenlenmesi halinde,
hesap sahibi gerçek kişi,
-
…
-
…
hakkında uygulanır.
…
Çek Kanununa göre (md. 5/3), çek hesap sahibi gerçek kişi kendisi adına çek düzenlemek
üzere bir başkasını temsilci olarak tayin edemez. Gerçek kişinin vekili tarafından çekilen
çekin geçerli olduğu kabul edilirse, çekin karşılıksız çıkması halinde, çeki keşide eden ve
karşılıksız çıkan çek nedeniyle temsilci hakkında çek yasağı kararı veriemez.
” REİSOĞLU,
s. 377-378.