TBB Dergisi 103. Sayı

TBB Dergisi 2012 (103)

Zeki YILDIRIM / Ekrem ÇETİNTÜRK

rasında, çekin karşılığını ilgili banka hesabında bulundurmayan ger-

çek ve tüzel kişi hakkında, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı-

nın talebi üzerine, sulh ceza hâkimi tarafından, kovuşturma evresinde

resen mahkeme tarafından, karşılıksız çıkan

her bir çekle ilgili olarak

“koruma tedbiri”

niteliğinde çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı

kararı verileceği; yapılan yargılama sonunda ise, mahkeme adli para

cezasının yanında

“güvenlik tedbiri”

niteliğinde çek düzenleme ve çek

hesabı açma yasağına; bu yasağın bulunması hâlinde, çek düzenleme

ve çek hesabı açma yasağının devamına hükmedeceği hüküm altına

alınmıştı

6273 sayılı Kanun, karşılıksız çek keşide etme eylemini suç olmak-

tan, diğer bir ifadeyle bu eylem karşılığında Türk Ceza Kanunu bağla-

mında bir yaptırım uygulamaktan vazgeçerek, yaptırım olarak sadece

“idarî nitelikte bir tedbir”

olarak çek düzenleme ve çek hesabı açma ya-

sağı uygulanması öngörmüştür. Bu nedenle idari nitelikteki bu tedbir,

Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nun uygulama ala-

nından çıkarak Kabahatler Kanunu’na tabi olmuştur.

2. Çek

Kabahatin konusunu oluşturan çekin, her şeyden önce çek niteli-

ğini taşıması gerekmektedir

. Bu da Türk Ticaret Kanunu hükümleri-

ne göre belirlenecektir. Kanunun 2. maddesinin dokuzuncu fıkrasına

göre, Türk Ticaret Kanunu’ndaki unsurları taşıması kaydıyla, Kanu-

Yasak kararı karşılıksızdır işlemine tabi tutulan her bir çekle ilgili olarak

ayrı ayrı verilecektir. Bu şekilde bu yasak aynı zamanda, borcun ödenmesini

sağlamaya yönelik bir zorlama enstrümanı olarak görev yapacaktır. ÖZGENÇ,

Çek Kanunu, s. 86.

“

Hükümet Tasarısının madde gerekçesinde çek yasağı özel bir koruma ve güvenlik tedbiri

olarak adlandırılmakta, çek yasağının gerçek kişiler yanı sıra, tüzel kişilere uygulanabileceği,

ancak çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda belirti-

len tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerinden ayrı bir güvenlik tedbiri olduğu belirtilmekte-

dir. Karşılıksız çek keşidesi halinde, çek hamilinin şikayeti üzerine soruşturma başlatıldıktan

sonra C. Savcısının talebi üzerine sulh ceza hakimi tarafından özel bir koruma tedbiri olarak

çek yasağı kararı verilebileceği gibi, kovuşturma safhasında da mahkemece koruma tedbiri

olarak çek yasağı kararı verilebilecektir. Bu durumda mahkeme adli para cezasının yanı sıra

çek yasağının güvenlik tedbiri olarak devamına hükmedecektir

” REİSOĞLU, s. 377.

“

Çek Kanunun 5. maddesinin uygulanması için, karşılıksız çekin, bir çekin zorunlu un-

surlarını taşıması gerekmektedir. Aksi takdirde –örneğin çekte keşide tarihinin bulunma-

ması gibi- senet alelade bir havale niteliğinde olacak ve karşılıksız çek keşidesi suçu meyda-

na gelmeyecektir

.” REİSOĞLU, s. 373.