65 / 465
İbraz Edilen Çekle İlgili Olarak Karşılıksızdır İşlemi Yapılması Halinde ...
64
nun 2. maddesinin yedinci ve sekizinci fıkralarındaki unsurların eksik-
liği çekin geçerliliğini etkilememektedir
63
.
3. Karşılıksızdır İşlemi Yapılması
Kabahatin oluşumu, çekin üzerinde yazılı bulunan düzenleme ta-
rihine göre
kanuni ibraz süresi içinde
64
karlıksızdır işlemi yapılmasına
bağlanmıştır. Buna göre, 5941 sayılı Kanun yaptırım bakımından da
çekin üzerinde yazılı bulunan
“düzenleme tarihini”
esas almış ve bu
düzenleme tarihine göre çekin bankaya ibraz edilerek
“karşılıksızdır”
işlemine tabi tutulmasını şart koşmuştur. Söz konusu hükme göre, dü-
zenleme tarihine göre kanunî ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili
olarak karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında,
hamilin şikâyeti üzerine yaptırım uygulanabilecektir. Bu nedenle, çe-
kin üzerinde yazılı keşide tarihinden önceki bir tarihte karşılığı tahsil
edilmek amacıyla bankaya ibraz edildiğinde ilgili çek hesabında karşı-
lığı bulunmadığı takdirde, kabahat oluşmayacaktır
65
.
Yukarıda da geniş bir şekilde açıklandığı üzere, her ne kadar Türk
Ticaret Kanunu düzenleme günü olarak gösterilen günden önce dahi
olsa çekin görüldüğü yerde, diğer bir ifadeyle ibraz gününde öde-
neceğini belirtmesine rağmen, 5941 sayılı Çek Kanunu karşılığı kıs-
men veya tamamen bulunmayan çekler bakımından hukukî ve idarî
takibat yapılabilmesi için
“düzenleme tarihini”
esas almıştır
66
. Üstelik,
yeni düzenlemeye göre, karşılıksızdır işlemi de ancak çekin üzerin-
de yazılı düzenleme tarihi itibarıyla ibrazında karşılığının ilgili ban-
ka hesabında bulundurulmaması halinde yapılabilecektir
67
. Diğer bir
63
ÖZGENÇ, Çek Kanunu, s. 79-80.
64
“
Geçerli çek yasal süresinde muhatap bankaya ibraz edilmelidir. Yargıtay da dava konusu
çekin dava konusu çekin süresi geçtikten sonra ibraz edildiği ve bu durumda …suçun
oluşmadığı sonucuna varmıştır
.” REİSOĞLU, s. 353.
65
ÖZGENÇ, Çek Kanunu, s. 81.
66
Üstelik özel kanun olan Çek Kanunun, Türk Ticaret Kanunundan uygulamada
önceliği bulunmaktadır. “
Cek Kanunu, Türk Ticaret Kanununa göre hem yeni tarihli
hem de özel nitelikte olduğundan öncelikle uygulanır, ancak bu özel düzenlemede hüküm
bulunmaması halinde genel hüküm niteliğinde Türk Ticaret Kanununun çekle ilgili kural-
ları esas alınır. Bu husus Çek Kanununun 1/II. maddesinde “Bu Kanunda hüküm bulun-
mayan hallerde genel hükümler uygulanır” şeklinde ifade edilmiştir.
” ÖZDAMAR, s. 2.
67
“
Bu itibarla, … üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce bankaya ibraz edilen çeklerle
ilgili olarak karşılıksızdır işlemi yapılamayacaktır ve bu nedenle, adli veya idari yaptı-
rım uygulanamayacaktır. Hatta üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce bankaya ibraz
edilen ve karşılıksız çıkan çeklerle ilgili olarak hukuki takip dahi yapılamayacaktır.
”. ÖZ-