93 / 465
Başkanlık Sistemi Üzerine Amerika Birleşik Devletleri ve Azerbaycan Modeli Karşılaştırması
92
di yasama organınca belirlenen kurallara göre Kongre’ye gönderme
hakkına sahip olduğu senatör ve temsilcilerin toplamına eşit sayıda
seçmen çıkartacağı, seçmenlerin devletleri dâhilinde toplanarak, birisi
kendi devletlerinde yerleşik olmayan iki kişiyi gizli oyla seçecekleri
ve oylanan tüm adayların kazandıkları oy miktarını gösteren bir liste-
nin hazırlanarak Senato Başkanı’na gönderilmesini müteakip, Senato
Başkanı’nın Senato ve Temsilciler Meclisi huzurunda belgeleri açması
ve oyların sayımının yapılmasından sonra, en çok oya sahip olan ada-
yın başkan olacağı şeklinde düzenlenmiştir.
28
Anayasa’nın 2. maddesi-
ne göre, doğuştan ABD vatandaşı olmayan veya Anayasa’nın kabulü
tarihinde vatandaş bulunmayan kimse başkanlık görevine seçilemez.
Yine, otuz beş yaşını doldurmamış ve Birleşik Devletler’de on dört yıl
yerleşik olarak bulunmamış kişi de bu görevi yerine getiremez. Başka-
nın görevden uzaklaştırılması, ölümü veya istifası ya da benzer sebep-
lerle yetersizliği durumunda bu ödev ve haklar başkan yardımcısına
geçmektedir.
B. AZERBAYCAN’DA CUMHURBAŞKANININ SEÇİMİ
AzerbaycanAnayasası’nın 98. maddesine göre yürütme hâkimiyeti
Azerbaycan Cumhurbaşkanı’na aittir.
29
Yaşı otuz beşten aşağı olma-
yan ve Anayasa’nın 100. maddesinde belirtilen niteliklere sahip olan
kişi cumhurbaşkanı seçilebilir. Cumhurbaşkanı genel, eşit ve doğru-
dan seçim esasına göre serbest, şahsi ve gizli oylama yolu ile beş yıl-
lık süre için seçilir. Seçime katılanların yarıdan fazlasının oyunu alan
kişi cumhurbaşkanı olur. Oy çoğunluğu oylamanın birinci aşamasında
sağlanamaz ise izlenecek yol Anayasa’nın 101. maddesinde gösteril-
miştir. Yine aynı maddeye göre bir kimse iki defadan fazla cumhur-
başkanı seçilemez.
Anayasa’ya göre cumhurbaşkanı iki turlu bir seçim sistemiyle se-
çilmektedir. İlk turda cumhurbaşkanı seçilmek için yarıdan fazlanın
28
Daha ayrıntılı bilgi için bkz. Yaşar Gürbüz,
Anayasalar,
Filiz Kitabevi, İstanbul
1981, s. 29 vd; www//photos.state.gov/libraries/turkey/231771/PDFs/abd-
anayasasi.pdf., (Erişim tarihi, 21 Kasım 2012).
29
Azerbaycan Anayasası için bkz. Abdurrahman Eren – Alesker Aleskerli,
Yeni
Anayasalar,
Başbakanlık Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Ankara
2005, s. 41-107.