TBB Dergisi 103. Sayı

TBB Dergisi 2012 (103)

Fatih ÖZKUL

oy çoğunluğunun sağlanması gerekir. Eğer birinci turda bu çoğunluğa

ulaşılamaz ise, bu turda en çok oy alan iki aday ikinci tura katılır ve en

çok oy alan aday cumhurbaşkanı seçilmiş olur. 24 Ağustos 2002 tarihli

referandum ile Anayasa’nın 101. maddesinde değişiklik yapılmadan

önce, ilk turda mutlak çoğunluk yerine üçte iki çoğunluk gibi ulaşıl-

ması zor bir oran aranmasının sebebi olarak, halk tarafından seçilen

cumhurbaşkanının meşruiyetini artırmak isteği ileri sürülmüştür.

Yeni oluşan bu Anayasa’da cumhurbaşkanının böylesine bir çoğun-

lukla seçilmesi, kendini yeni yapılanma sürecinde daha özgüvenli ve

moral yönden güçlü hissetmesini sağlayacaktır.

Cumhurbaşkanının görev süresi Azerbaycan Milli Meclisi’nin gö-

rev süresi gibi beş yıldır. Bu düzenleme ile cumhurbaşkanının kendi

dünya görüşünden olmayan bir yasama organı ile çalışması ve dola-

yısıyla sistemin tıkanması olasılığı azaltılmaya çalışılmıştır. Bir kişinin

iki kereden fazla tekraren cumhurbaşkanı seçilemeyeceğine ilişkin dü-

zenleme, aynı kişinin arka arkaya seçilememesi, yani aradaki seçimde

başka bir kişinin cumhurbaşkanı seçilmiş olması durumunda, daha

önce iki kere cumhurbaşkanı seçilen kişinin üçüncü kez cumhurbaş-

kanı seçilip seçilemeyeceği konusunda tereddüt doğurabilir. İki kere

seçilebilme imkânı, Azerbaycan gibi demokratik kültürün yeterince

oturmadığı ülkelerde, görevdeki cumhurbaşkanının anayasal yetkile-

rini tamamen yeniden seçilebilmeye yönelik kullanmasına yol açabilir.

Böyle bir durumda, her ne kadar Anayasa’da teker teker sayılmış olsa-

lar da temel hak ve hürriyetler çiğnenebilir. Bu düzenlemenin olumlu

yanı ise çok başarılı bir cumhurbaşkanının politikalarını iki dönem bo-

yunca sürdürebilecek olmasıdır.

Anayasa’nın 105. maddesine göre, cumhurbaşkanının görevden

ayrılması durumunda sonraki üç ay içinde cumhurbaşkanını seçmek

için olağanüstü seçim yapılır. Cumhurbaşkanının yetkileri, yeni cum-

hurbaşkanı seçilene kadar başbakan tarafından kullanılır. 24 Ağustos

2002 tarihli Anayasa değişikliğine ilişkin referandumdan önce ise, bu

yetkiler Millet Meclisi Başkanı tarafından kullanılmaktaydı.

Levent Gönenç, “Azerbaycan Anayasası Üzerine Notlar,

Ankara Üniversitesi

Hukuk Fakültesi Dergisi,

C.47, S.1-4, Ankara 1998, s. 208.