84 / 441
TBB Dergisi 2013 (104)
Tahir ERDEM
83
kamusal işlem ve eylemlerin hukuka uygunluğunu ölçmek için kulla-
nılır. Temel hakların sınırlandırılmasında başvurulan başlıca neden-
lerden biridir.
22
İdareye uygulanan özel kuralların uygulama alanını
belirleyen bir ölçüttür. Yargıcın yetkilerinin belirlenmesinde temel alı-
nan bir kavramdır. Kısaca, kamu yararı bir faaliyete
“devlet ya da kamu
faaliyeti”
niteliği kazandırır. Kamu hukukuna uygunluğun bir ölçüsü
olarak kabul edilir.
23
Kamu yararı, esasen yasama ve yürütmenin
24
tüm
faaliyetlerinde kurucu bir unsur ve zorunlu bir kaynak teşkil eder.
1.2.2. Kamu Yararı Kavramının Anayasaya Uygunluk
Denetiminde İşlevi
Kanunların hangi amaçlarla yapılacağı Anayasada belirtilir. Bü-
tün kamusal işlemler gibi, kanunun amacı da kamu yararını gerçek-
leştirmek olmalıdır. Anayasada belirtilen amacı ya da kamu yararını
gerçekleştirmek amacıyla, kanun koyucu belli bir sonuca ulaşmak için
değişik yolların seçimini siyasi tercihlerine göre yapmakta serbesttir.
Burada da takdir yetkisi kanun koyuculara aittir ve bu husus Anayasa
Mahkemesinin denetimine girmez. Fakat kanun koyucunun kişisel, si-
yasal ya da saklı bir amaç güttüğü durumlarda, yani başka bir amaca
ulaşmak için bir konuyu kanunla düzenlediği durumlarda, ortada tek-
nik anlam ile bir yetki saptırması, giderek de amaç unsuru bakımından
Kanunun sakatlığı söz konusu olur. Kuşkusuz kanun koyucu, kendi
siyasi tercihlerine göre neyin kamuya yararlı olup olmadığını takdir
etmekte serbesttir. Bu bakımdan kamu yararı kavramı, kanunun yö-
neldiği amacı saptamak açısından ağırlık kazanır. Anayasa Mahke-
mesi denetimini yaparken, kanunun kamuya yararlı olup olmadığını
değil, fakat kanunun gerçekten kamu yararı amacı ile yapılıp yapılma-
dığını denetleyebilir.
25
22
İnsanın, doğuşla kazandığı değeri ve onuru nedeniyle, kamu yararına ya da
başka bir haklı nedene dayanmaksızın, değişik ölçülerle insanlar arasında ayı-
rım yapılamaz ve yasaların uygulanması yönünden hiçbir fark gözetilemez.
AYMK, 21.10.1992, E. 1992/13, K. 1992/50, 30.06.1993 tarihli ve 21623 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanmıştır.
23
Tekin Akıllıoglu,
“Kamu Yararı Kavramı Üzerine Düşünceler”
, Amme İdaresi Dergi-
si, Haziran 1991, C. 24, S: 2, s.3.
24
Kamu hizmetlerinin kuruluşunda ve yerine getirilmesindeki temel amaç kamu
yararıdır. Kamu yararı, idarenin tüm işlem ve eylemlerine yön veren bir kavram-
dır.
25
Erdoğan Teziç, Anayasa Hukuku, 13. Baskı. Beta, s. 199-200.