30 / 505
TBB Dergisi 2013 (105)
Mustafa T. YÜCEL
29
5. Tanık tarafından ifade edilen husus veya hususların olması veya
olasılık dışı olup olmadığı belirlendi mi?
Tanıkların bilerek veya bilmeyerek birçok insanın mutsuzluğuna,
hürriyetten yoksunluğuna sebebiyet vermemesi için yukarıda özet
olarak verilen sorular değerlendirilmeli; tanık yüzlerinin değişen fiz-
yonomisi eski Çin özdeyişinde olduğu gibi “bir resim binlerce keli-
meye eşittir”i kanıtlar fotoğraflar olduğundan önemli davalarda tanık
ifadelerinin multi-medya ortamında saklanarak hüküm öncesi izlen-
mesi sağlanmalıdır.
16
Bu yetenek ceza adaleti sistemi aktörlerine ka-
zandırılmalıdır. Çağdaş psikolojik bulgular karşısında bu durum bir
gereklilik olup; tanıkların güvenirliğini değerlendirme hususunda bir
kuşku belirmesi halinde ise, «kuşku sanık lehine yorumlanır»
dictumu
egemen kılınmalıdır.
17
Bu bağlamda, terörizm, organize suçlar, uyuşturucu madde ka-
çakçılığı gibi kişilerin tanıklığı ile beliren suçlarda
tanıkların korunma-
sına
gereklilik bulunmaktadır. Bu konuda Avrupa Konseyi Bakanlar
Komitesi’nin
Tanıkların Yıldırılması ve Savunma Hakları,
Rec (97)13 ve
Tanıkların ve Adaletle İşbirliği Yapanların Korunması,
Rec (2005) 9 sayılı
kararları, 5726 sayılı
Tanık Koruma Kanunu
(27/12/2007
)
ve CMK’da (
58/2, 58/3) düzenlemeler bulunmaktadır.
18
Kuşkusuz, tanık koruma
tedbirleri, tanığı ya da adaletle işbirliği yapan kişilerin yıldırılmasını
engellemek ya da işbirliği yapma kararının tehlikeli sonuçlarına kar-
şı, her türlü tedbirin gerçekte ne derece etkili ve işlevsel olduğu “en
iyi uygulama” örneğine göre araştırma projesi ile irdelenmelidir. Öte
zorlaşacaktır.
16
Bkz. O. Akbal. Tanıklık üzerine, Cumhuriyet (21/1/1974); H.Pulur. “Tanıklık”
Deyip Öteye Geçmeyin. Milliyet (22/04/1976 s.5; M.Feyzioğlu. Ceza Muhakeme-
si Hukukunda Tanıklık, Ank., 1996 ss. 377-398; “Tehdit edilen tanık katil oldu”
Sabah (7/07/2007) s.5; Yeni CMK 52-3. maddesine göre “(3)
Tanıkların dinlenmesi
sırasındaki görüntü veya sesler kayda alınabilir”
(Audio-Visual Medium)
.
17
Bkz. J. Frank, Courts on Trial. Atheneum New York, 1963; J.Frank and B. Frank.
Not Guilty, New York, 1957 pp.199-249 A.Gide. Cinayet Mahkemesi Anıları (Çev.
S.Selçuk) Ank., 1983; A. Alsancak. “Mahkemede Nasıl Davranacağımızı Bilmiyo-
ruz.” Tempo sayı 27, ss.34-35; P.D.,Blanck, R.Rosenthal ve L.H. Cordell: The ap-
pearance of justice: judges’ verbal and nonverbal behavior in criminal jury trials;
Stanford Law Review, 38, 89-151, 1985.
18
Bkz. E.E.Aksoy. “Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi …Tanıkların Korunması”
Erden Kuntalp’e Armağan Galatasary Univ.Hukuk Fak.Derg. C.II, 2/2004, s.298;
N. Erdem. “Tehdit edilen tanık katil oldu” Sabah (7/07/2007) s.5. Tanıkları koru-
yabilirsek de, ya yakınları…soru işareti olarak kalmaktadır.