35 / 505
Ceza Adaletinde Sapmalar
34
leri içermekte(
hidrolik sistem
);
22
her ceza adaleti sisteminin de retorikle
değil, ampirik sonuçlarla yükselmekte ve düşmekte olduğu;
23
savcı ve
hâkimlerin içselleştirmediği/standart bir uygulamaya kavuşturulma-
dığı bir siyasetin işlerlik şansı olamayacağı bilinmelidir.
24
Ölçütler/sapmalar bağlamında yıllardır ceza adaleti sisteminde
zaman aşımından düşen dava sayısının yüksek olması; 2011 yılında
340.834’ü bulması; 2007 yılında 100.000 nüfusta 129 olan mahpus sa-
yısının artarak 11/02/2013 tarihinde 190’ı bulması sistemde ceza si-
yaseti ve uygulaması açısından patolojik ölçüde bir sapma(
deviation
)
göstergesine işaret ettiği belirtilebilir. Bu sapmaların sistemdeki tüke-
ticiler (şüpheli, sanık ve mağdur) üzerindeki psiko-sosyal etkileri göz
önüne alınarak terapötik hukuk bilimi acilen devreye sokulmalıdır.
25
22
Ceza davalarına özgü sistematik yaklaşım için bkz. Y.Ünver ve H. Hakeri. Ceza
Muhakemesi Hukuku, adalet, 2011; yeni Türk ceza siyasetine eleştirel bakış için
bkz. M.T.Yücel. Yeni Türk Ceza Siyaseti, İmge, 2011.
23
Bkz. H.Ökçesiz. “Yargı, Yargıç, Devlet ve Hukuk Gerçekliğinde Temel İşlevsel
Sorunlar” Yargı Reformu-Sempozyum(18-20 Haziran 2008), s.406.
24
Bkz. S.Ergin “Savcılar lehte delilleri tutabilir mi?” Hürriyet (9/04/2011), s.20.
25
Terapötik hukuk bilimi(TH), hukukun terapötik bir ajan olarak rolünü incelemek
üzere hukuk ve sosyal bilimlerin birlikteliğini içeren disiplinler arası bir alandır.
TH akıl sağlığı ve etkilediği bireylerin akıl sağlığı üzerindeki kaçınılmaz sonuç-
ları olan sosyal bir güce işaret etmektedir. TH, sosyal güç odakları olarak hukuk
kuralları, usulleri ve sistemdeki aktörlerin ekseriya bilinçli veya bilinçsiz terapö-
tik veya anti-terapötik sonuçlar ürettiğini tanımaktadır. Bu bilim dalının belirgin
amacı terapötik sonuçları maksimize ederken, anti-terapötik sonuçları minimize
etmektir. Bu nedenle, kişilerin psikolojik ve duygusal sağlıklarına ve refahına
odaklanmaktadır. Bu amaçla, daha fazla terapötik sonuçlar elde etmek üzere ya-
salar ve usullerin uygulanması veya reformu konusundaki öneriler ağırlık mer-
kezini oluşturmalıdır. Bu bağlamda, sistemde hâkimler, savcılar, avukatlar, dene-
timli serbesti görevlileri ile kolluk görevlileri içeren aktörlerin davranışları değer-
lendirilmelidir.
Terapötik sonuç
terimi genelde sağlıklı psikolojiyi simgelemekte;
stres, endişe veya tahrikten uzak veya olabildiğince azaltılmasını içermektedir.
İşte yasalar, usuller ve sistemdeki aktörler belli işlevsel davranış veya düşünceleri
teşvik veya beslediklerinde kişiler için terapötik olabilirler. Bkz. M.T. Yücel. Ada-
let Psikolojisi, 8. Bası, Ank., 2013; M.T.Yücel. Hukuk Felsefesi, 3. Bası, Ank.,2009.