TBB Dergisi 106. Sayı

4857 Sayılı İş Kanunu’nun ve İlgili Mevzuatın Kadın İşçiler İle İlgili Hükümlerine Genel Bir Bakış

104

çalıştırılması yasaklamıştır. Bu hüküm dayanağını daha önce bahsetti-

ğimiz, kimsenin yaşına, gücüne, cinsiyetine uygun olmayan işlerde ça-

lıştırılamayacağını öngören Anayasa’nın 50. maddesinden almaktadır.

İş Kanunu’nun 104. maddesi itibariyle yer ve su altı çalıştırma

yasağını ihlal eden işveren veya işveren vekiline para cezası uygu-

lanacaktır. Bununla birlikte bu yasağa rağmen kadın işçi söz konusu

işlerde çalıştırılmışsa çalıştığı süreyle ilgili olan haklardan yararlandı-

rılmalıdır

3 ) Kadın İşçileri Gece Çalıştırma Yasağı

Gece çalışması

, mesleki ve fizyolojik risklere ortam sağlaması,

işçi sağlığını bozma ihtimalinin daha fazla olması, aile başta olmak

üzere işçinin sosyal çevresinden kopmasına neden olabilmesi, kişili-

ğin oluşumu ve gelişimini olumsuz etkileyebilmesi

gibi nedenlere

dayanılarak bazı kısıtlamalar yapılmak suretiyle düzenlenmiştir

. Ni-

tekim sanayie ait işlerde on sekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç

işçilerin gece çalıştırılması yasaklanmış; on sekiz yaşını doldurmuş

kadın işçilerin ise gece postalarında çalıştırılmaları bir takım kurallara

tabi tutulmuştur( İK. md. 73)

. Görüldüğü üzere 4857 sayılı İş Kanu-

nu 1475 sayılı İş Kanunundan farklı olarak kadınların gece çalıştırıl-

Kandemir, s. 425.

İş Kanunu’nun 69. maddesine göre ; “Çalışma hayatında “gece” en geç saat

20.00’de başlayarak en erken saat 06.00’ya kadar geçen ve her halde en fazla onbir

saat süren dönemdir”.

Mollamahmutoğlu, s.1088.

Blanpain, s. 541. Araştırmalar geceleri insan vücudunun çevresel etkenlere karşı

gündüz vakitlerine göre çok daha fazla duyarlı olduğunu ve daha çabuk yorul-

duğunu göstermektedir. Bu nedenle uzun süreli gece çalışmaları işçilerin sağlığı

bakımından tehlikeli olabileceği gibi, işyeri güvenliği açısından da olumsuz so-

nuçlar doğurabilir.; Selwyn, Norman; Law Of Employment, , England, 13. Edi-

tion, 2004.s. 217, gece çalışması özelliği nedeniyle gündüz çalışmasına göre özel

tehlikeler içerir ve işçinin fiziksel ve zihinsel açıdan aşırı yorulmasına neden ola-

bilir. Bu yüzden gece çalıştırılacak işçinin önceden doktor muayenesinden geçiril-

mesi gerekir. Şayet işçi gece çalışmaya uygun görülmezse, uygun bir gündüz işi-

ne transfer edilmelidir.; Aynı yönde; Susan Mayne/ Susan Malyon,; Employment

Law İn Europa, London 2001, s. 904.; Bowers, John,; Employment Law, Blackstone

Press 2000, s.76.

Söz konusu hüküm Türkiye’nin imzalamış olduğu 89 sayılı ILO sözleşmesinde

yer alan sanayiye ait işlerde her yaşta kadının gece çalıştırılması yasağının iç hu-

kukumuza yansımış halidir.