155 / 473
Hukuk Yargılamasında Dava Sebebi Üzerine Bir İnceleme
154
A. Dava Sebebi Kavramının Islahla İlişkisi
İddia ve savunmanı değiştirilmesi ve genişletilmesi yasağı ile bu-
nun istisnası olan ıslah müessesesinde dava sebebinden kasıt vakıalar-
dır
48
. Taraf usul işlemlerinden olan dava sebebinin ıslah edilebilmesi-
ne (HMK m.176) hem doktrin
49
hem de Yargıtay cevaz vermiştir
50
. Bu
durum tüm vakıaların ıslah edilmesini de kapsamaktadır
51
. Kaldı ki
taraflar davasını tamamen ıslah edebileceğine göre evleviyet yani ço-
ğun içinde azı da vardır kuralı gereği dava sebebini
52
tamamen değiş-
tirebilecektir
53
. Ancak ilk dava dilekçesi ile ıslah dilekçesindeki hayat
olayları
54
, yani dava sebepleri, taban tabana zıt, yani bir tenakuzluk
48
Yılmaz, Islah, s.157.
49
Yılmaz, Islah, s.159. ; Üstündağ, s.94.
50 “Dava dilekçesinde alacağın kaynağı tarihsiz asıl sözleşme olarak gösterilmiş iken
daha sonra davacı vekilince verilen 13.12. 2006 tarihli dilekçede davacı alacağı-
nın tarihsiz ek sözleşmeden kaynaklandığı açıklanmıştır. Bu suretle davacı da-
vasında dayandığı maddi vakıaları ve dava sebebini değiştirmiştir. Bilindiği gibi
HUMK’nın 83. maddesi uyarınca davalının karşı çıkması halinde dayanılan mad-
di vakıaların ve dava sebebinin ıslah yoluyla değiştirilmesi mümkündür (Yargı-
tay 13.HD’nin 02.03.1976 gün 4961/1626 sayılı kararı). Bu nedenle mahkemece
durumun HUMK 83 ve devamı maddeleri uyarınca irdelenerek gerekli işlemlerin
yapılması, yine davalı tarafından davacının yaptığı imalatın eksik ve ayıplı olması
iddiasıyla aynı mahkemede açılan 2007/20 esas sayılı davanın HUMK’nun 45.
maddesi uyarınca eldeki dava ile birleştirilmesi, eğer sonuçlanmış ise sonucunun
gözetilerek istemin karara bağlanması gerekir. Mahkemece bu hususlar üzerinde
durulmadan davanın usulden reddedilmesi doğru olmamış, kararın bozulması
uygun bulunmuştur.” (15.HD 10.11.2008, 2007/5965, 2008/6657).
51 “Mahkemece toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporu doğrultusunda, HUMK.
nun 84. maddesi hükmünce davanın sonuçlanmasına kadar davanın sebebinde
ıslahın mümkün ve davacının ıslahla dava sebebini değiştirmesinin yasal bir hak
olduğu, dava ve takibe konu bono altındaki imzanın davacının eli mahsulü ol-
madığı gerekçesiyle davanın kabulüne icra takibi nedeniyle davacının borçlu ol-
madığının tespitine, koşulları bulunmayan kötü niyet tazminatının reddine karar
verilmiş, hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.
Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin
takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı vekilinin yerinde görül-
meyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hük-
mün onanmasına” (19.HD 05.10.2011, 1300/11956).
52
Üstündağ, s. 152.
53
Üstündağ, s. 45.
54 “Davacı dava dilekçesinde kiralananın tahliyesi isteminde bulunmuş, yargılama
sırasında ise verdiği 16.9.2010 tarihli ıslah dilekçesi ile bu talebine itirazın kaldı-
rılması isteğini de eklemiştir. Islah ile dava sebebini değiştirmek mümkün ise de
mevcut davaya ilaveten ikinci bir dava açmak olanaksızdır. Bu bakımdan ikinci
talebin incelenmemesi gerekir.” (6.HD 08.03.2011, 2010/12537, 2011/2644).