TBB Dergisi 106. Sayı

TBB Dergisi 2013 (106)

Ahmet Cshit İYİLİKLİ

157

ıslaha cevaza vermişken

, dava sebebinin tamamının ıslahına

, imkân

tanımamak kanuna açıkça aykırı davranmaktır. Keza burada ıslaha

engel olan bir ikrar da yoktur. Kaldı ki, bir kimsenin kendi iddiasın-

daki beyanları, kendi aleyhine sonuç doğurur mahiyette uyuşmazlık

konusunu çekişmesiz kılma anlamında bir ikrar teşkil etmez, belki tak-

diri delil sayılabilir.

İKİNCİ BÖLÜM

I. Dava Sebebi Kavramının Medeni Yargılama Hukukuna

Egemen Olan İlkeler Işığında Tetkiki

A. Aydınlatma Ödevi İle Dava Sebebi Kavramı Arasındaki

İlişki

Hukuk yargılamasında, hâkim, pasif konumundadır. Zira vakıa-

lara yabancı olup, tarafların getirdiklerini değerlendirecektir. Kaldı ki,

bu değerlendirme, yargılamaya taşınan vakıalarla sınırlı olacağından,

tarafların ileri sürmediği maddi vakıalar dikkate alınamayacaktır

Bununla beraber, bu katı kuralın esnediği noktalar da vardır. Bunlar-

“Uyuşmazlık, dava sebebinin bu yolla değiştirilip değiştirilemeyeceği noktasın-

dadır. Kural olarak iddia ve savunma, karşı tarafın onayı olmadan değiştirilemez

ise de, bu kuralın istisnalarından biri ıslah kurumudur. HUMK’nun 83 ve devamı

maddeleri uyarınca ıslah, tamamen veya kısmen olabileceği gibi tahkikata tabi

davalarda tahkikat sona erinceye kadar, tahkikata tabi olmayan davalarda ise

yargılamanın sonuna kadar yapılabilir. Dava dilekçesinde hukuki neden farklı

yazılmış olup davacı vekili verdiği dilekçe ile hukuki nedeni değiştirmek iste-

miştir. O halde, bu beyanın ıslah olarak değerlendirilmesi ve ıslaha ilişkin usul

işlemleri tamamlanarak yargılama yapılıp sonucuna göre karar verilmesi gerekir.

Mahkemece vekaletnamede ıslaha ilişkin özel yetki olmadığı ve talep sonucunun

değiştirilemeyeceği şeklindeki hatalı değerlendirmeler ile yazılı şekilde davanın

reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir.” (17.HD 22.09.2011, 1355/8096).

“Davacı-davalı koca dava sebebini ıslah ederek eşinin akıl hastası olması nede-

niyle evliliğin mutlak butlan sebebiyle iptali davasına dönüştürmüştür (1086

s.HUMK.’nun 83 vd., 6100 s.HMK.’nun 176. vd.md.). Mahkemece davacı-davalı

kocanın delillerinin Türk Medeni Kanununun 145. maddesine uygun değerlen-

dirilmesi ve sonucu uyarınca bir karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle da-

vanın reddi bozmayı gerektirmiştir.” (2.HD 15.12.2011, 2010/19886, 2011/22204);

Üstündağ, s. 95. “Islah yolu ile davanın sebebi kısmen olduğu kadar tamamen

dahi değiştirilebilecektir.”

M. Reşit Belgesay, Dava Teorisi, İstanbul 1943, s. 108.