187 / 473
Hukuk Yargılamasında Dava Sebebi Üzerine Bir İnceleme
186
da elde edilmek istenenden ziyade, dava sebebi, çekişmeli vakıaların
bizatihi kendisidir
243
. Örneğin mülkiyetin tespiti davalarında hukuki
menfaat, arzın üzerindeki muhdesatın davacının emek ve masrafıyla
yapıldığı vakıasıdır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
IV. Dava Sebebi Kavramının Deliller ve Delillerin
Değerlendirilmesi Bağlamında İrdelenmesi
A. Dava Sebebi Kavramının Delillerin Değerlendirilmesindeki
Rolü
Delillerin değerlendirilmesinde; ispatın konusunu, tarafların ihti-
laflı oldukları çekişmeli vakıalar oluşturur
244
. Taraflarca hazırlama ve
tasarruf ilkesi gereğince, davanın açılmasında, yürütülmesinde, son-
landırılması, vakıa ve delillerin getirilmesinde, her tarafın kendi men-
faati gereği davranacağı ve bilgiye yakınlığından
245
hareketle, gerçeğin
bulunması
246
adına hâkim, pasif konumuna getirilmiştir. Ancak bu
saik, tarafların tek taraflı ya da birlikte, vakıa ve delillerin getirilme-
sinde mahkemeyi yanıltma, gerçeği gizleme
247
ve usuli hileye başvu-
ramayacağı anlamına gelmemelidir. Zira delillerin değerlendirilmesi
hakikati bulmaya hizmet edecektir
248
. İşte böylesi bir ihtimalde, hâkim,
hukuk yargılamasında her ne kadar kanuni delil sistemi geçerli ise de,
taraflarca önüne getirilen hayat olayının gerçekliği noktasında usul hi-
lelerine karşı tamamen kayıtsız olmayıp
249
, mantık ve tecrübe kuralları
ile kendisinin algı ve izlenimlerinden istifade ederek her somut du-
rumda hayatın olağan akış kriterine de işlerlik kazandırabilecektir
250
.
243
Hanağası, s.304.
244
Topuz, s.32.
245
Tercan, İsticvap, s.317.
246
Alangoya, Dava Temeli, s. 91.
247
Tercan, Gerçeği Söyleme Yükümlülüğü, s.196.
248
Yıldırım, Delillerin Değerlendirilmesi, s.34. “Delilleri değerlendirmek ile hakikati
aramak iç içedir.”
249
Arslan, Dürüstlük Kuralı, s.57.
250
“Somut olayda, yaralanmanın niteliği ve buna bağlı sonuçları ile aile ilişkisi göz
önünde tutulduğunda, yaralananın kardeşleri olan temyiz eden davacıların kişilik
değerlerinde eksilme duygusunu yaşadıkları, tecrübe kuralları ile sabit olup; ayrı-
ca bu bakımdan bir ispat yükümlülüğü altında dahi değillerdir” (4.HD 25.10.2011,
2010/9230, 2011/11071).