189 / 473
Hukuk Yargılamasında Dava Sebebi Üzerine Bir İnceleme
188
borcu sonradan benim de davalıdan tahsil etmediğime, Efendi Polat’ın bu ala-
cağını bana prosedür gereği devrettiğine, benim bu temlik nedeni ile Efendi
Polat’tan herhangi bir alacağım olmadığına, Efendi Polat’ın bana temlik ettiği
bu miktarı davalının bana ödemediğine Allah’ım ve namusum üzerine yemin
ederim”
şeklindeki yeminli beyanına rağmen, gerek yerel mahkeme
259
,
gerekse temyiz mahkemesi
260
davacının talebini hukuki himayeye
mazhar görmüştür. Kaldı ki, Hukuk Muhakemeleri Kanunu 225. mad-
desine göre, yeminin konusunu ancak davanın çözümü cihetinden
önem taşıyan, taraflar arasında çekişmeli olan kişiden sadır vakıalar
olacağı göz önüne alındığında; yemin teklif olunan kişiden kaynaklan-
mayan ya da ondan sadır olmayan bir hususta yemin etmesi de hukuki
sonuç doğurmayacaktır
261
. Keza davaya getirilen vakıaların doğru ol-
madığı aşikâr ise mahkeme bunlarla bağlı olmayacak
262
, ancak, süzgeç
yani dakik ve nazikane değerlendirme görevi, asla hâkimin özel bil-
gisini kullanma yasağı
263
kapsamında kullanılamayacaktır
264
. Yargıtay
hâkime bu ilkeler ışığında maddi gerçeğin doğru olup olmadığını süz-
259
“Davalı tarafa borcun ödendiğine ilişkin bilgi ve belgeleri ibraz etmesi hususunda
kesin süre verilmiş ise de davalı taraf yemin deliline dayandığını beyan etmiş ve
davalı tarafın yemin metni hususunda temlik alan davacı mahkeme huzurunda
yemini ifa etmiştir. Şu halde, Yargıtay bozma ilamında da açıklandığı üzere, da-
valı taraf davaya konu borcu ödediğine ilişkin yazılı belge sunamadığı gibi dava-
lı yanca teklif edilen yemin davacı Mehmet Yılmaz tarafından ifa edilmiş olup,
davanın kısmen kabulü ile davalı aleyhine icra inkar tazminatına hükmolunarak
aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.” (K.Maraş 2.Asliye Hukuk Mahkemesi,
27.10.2011, 2010/368, 2011/818).
260
“Dosyadaki yazılara, kararın bozmaya uygun olmasına, delillerin takdirinde bir
isabetsizlik bulunmamasına göre yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının
reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün onanmasına.” (13.HD 24.04.2012,
9016/11124).
261
Yılmaz Ejder, Medeni Yargılama Hukukunda Yemin, Ankara 2012, s. 96. “Bir kim-
se, ancak kendisine ait bir vakıa hakkında kesin bir beyanda bulunabilir ve o ko-
nuda yemin edebilir.”
262
Arslan, Dürüstlük Kuralı, s.121. ; Alangoya, İlkeler, s.124.
263
Karslı, s.244. ; Alangoya, İlkeler, s.130. “Hakim resmi bilgisi dışında kalan özel
bilgisini değerlendiremez. Hem şahit hem hakim olmak mümkün değildir.” ; aksi
düşünce için bkz. Yıldırım, Delillerin değerlendirilmesi, s.250 vd. “Kanaatimiz-
ce, özel bilginin kullandırılmamasının sebebi sürpriz karar verme yasağı olabilir.
Genel olarak, hakimin delil türleri açısından serbest olduğu ve değerlendirmede
özel bilgisini kullanabileceği söylenebilir. Özel bilginin kullanılmasından korkul-
mamalıdır. Hakimin kanaatine, hakikati bulmasına ve taraflar ile hakimin elbirliği
ile hareket etmesi ilkesine önem veren diğer görüşü hakime özel bilgisini imkan
ölçüsünde kullandırtması beklenebilir.”
264
Ahmet Cahit İyilikli, Delilerin Değerlendirilmesinde Hakimin Özel Bilgisini
Kullanması, Legal Hukuk Dergisi,Ağustos 2004,(2191-2206),s.2198 vd.