31 / 473
Anonim Şirketlerde Esas Sermaye Artırımında Pay Sahiplerinin Hakları
30
Şirketin finansal menfaatleri, ödeme dar boğazından kurtulma, tekno-
loji alınması gibi sebepler de haklı niteliktedir. Kanunun örnekleri bir
işletmenin, işletme kısımlarının, iştiraklerinin devralınması gibi yapı-
sal değişiklikler ile işçilerin şirkete katılmalarının sağlanmasına yöne-
liktir.
39
TTK m.461/II haklı sebebe ilişkin düzenlemenin ardından üçün-
cü cümlesinde, rüçhan hakkının sınırlandırılması ve kaldırılmasıyla,
hiç kimsenin haklı görülmeyecek şekilde, yararlandırılamayacağını
veya kayba uğratılamayacağını düzenlemiştir. Bu hüküm, bir ve ikinci
cümlede ifade edilen haklı nedenlerin dışında, rüçhan hakkının sınır-
landırılması hususunda farklı bir sınırlandırma kıstası getirmektedir.
Genel bir sınırlandırma kıstası belirlenerek, yeni pay almanın kaldı-
rılması veya sınırlandırılmasının, pay sahibi olsun olmasın bazı kişi-
lerin yararlanması veya bazı pay sahiplerinin kayba uğratılması ama-
cı ile kullanılamayacağı öngörülmüştür. Bu şekilde rüçhan hakkının
sınırlandırılmasında haklı nedenlerin bulunmasının tek başına yeterli
olmayacağı, aynı zamanda bu sınırlandırmanın iyiniyet çerçevesinde
ve eşit işlem ilkesine uygun olarak kullanılması gerekliliği de ortaya
konmuştur.
40
Rüçhan hakkının sınırlandırılması veya kaldırılması konusundaki
genel kurul kararı, esas sermayenin yüzde altmışının oyu ile alınabi-
lir, TTK m.461/II. Bu hüküm uyarınca rüçhan hakkının varlığına veya
kullanılmasına ilişkin hususları düzenleyen genel kurul kararları an-
cak özel nisap ile alınabilecektir. Söz konusu ağırlaştırılmış nisap, bir
azınlık hakkı niteliğindedir.
41
Rüçhan hakkının sınırlandırılmasına ilişkin TTK m.461/II’de be-
lirlenen kıstaslar, nisap şartı dışında, kayıtlı sermaye sisteminde de
aynen uygulanır. Yönetim kurulu, rüçhan hakkının sınırlandırılması-
nın veya kaldırılmasının gerekçelerini, yeni payların primli ve primsiz
çıkarılmasının sebeplerini, primin nasıl hesaplandığını bir rapor ile
açıklar. Bu rapor da tescil ve ilan edilir, TTK m.461/II.
39
TTK m.461/II madde gerekçesi.
40
Söz konusu kuralla bazı pay sahiplerinin aleyhine yapılan grup içi yapısal
değişikliklerin ve pay oranlarının sulandırılmasının önlenmesi amaçlanmıştır. Bu
hüküm ayrıca, eşit işlem, hakların sakınılarak kullanılması, çoğunluk gücünün
haklılıkla sınırlandırılmış bulunduğu ilkelerine açıkça vurgu yapmaktadır, TTK
m.461 madde gerekçesi.
41
TTK m.461/II madde gerekçesi.