330 / 473
TBB Dergisi 2013 (106)
İsmet MAZLUM
329
4. DEĞİŞİKLİK DAVASI
Hüküm taraflarca mahkemeye sunulan vakıalara göre verilir. Bu
vakıalar kural olarak hükmün verilmesinden sonra da değişmeyen
vakıalardır. Bu nedenle verilen kesin hükmün değiştirilmesi söz ko-
nusu olmaz. Ancak bazı hallerde hükmün temelini oluşturan vakıalar
hükmün verilmesinden sonra değişebilir. Bu ise hükmün daha son-
raki koşullara uyması sonucunu doğurur. İşte bu tür değişikliklerin
olabileceği hallerde değişiklik davası açılması kabul edilerek verilen
hükmün değişen koşullara uygun olarak tekrar gözden geçirilmesi ve
yeni koşullara göre yeni bir hükmün verilmesi sağlanır
64
.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda bu davaya ilişkin özel bir dü-
zenleme yer almamaktadır. Değişiklik davası Alman Usul Kanunu’nda
düzenlenmiştir. Ancak maddi hukuka ilişkin münferit düzenlemeler-
de, değişiklik davasının uygulanma biçimini oluşturan hükümler bu-
lunmaktadır.
Değişiklik davası, hükmün verilmesinden sonra hükmün temelini
oluşturan vakıaların değişmesi sebebiyle değişen koşullara göre hük-
mün değişmesini sağlayan bir davadır
65
. Bir başka ifadeyle, maddi hu-
kukun açıkça izin verdiği hallerde kesin bir biçimde hükme bağlanmış
bulunan bir davada hükmün verilmesi sırasında gözetilen koşulların
öngörülemeyecek bir boyutta ve esaslı bir biçimde değişikliğe uğramış
olması sebebiyle kısmen ya da tamamen işlevselliğini kaybetmiş olan
hükmün, değişen şartlara uyarlanmasını sağlamak amacıyla açılan
dava değişiklik davası olacaktır.
I. Değişiklik Davasının Yargılama Hukukundaki Yeri
Borçlar Kanunu’nun 75’inci maddesinde yer alan düzenleme
tazminat hükmünün değiştirilmesine yöneliktir. İlgili düzenlemeye
göre, bedensel zararın kapsamı, karar verme sırasında tam olarak
belirlenemiyorsa hakim kararın kesinleşmesinden başlayarak iki yıl
içinde tazminat hükmünü değiştirme yetkisini saklı tutabilecektir.
Değişiklik davasının yargılama hukukundaki yerini tespit ederken
bu madde düzenlemesinde yer alan ifadeler yol gösterici niteliktedir.
64
Pekcanıtez, / Atalay, / Özekes, s. 730.
65
Pekcanıtez, / Atalay, / Özekes, s. 375.