365 / 473
Baskı Grupları ve Demokrasi
364
meyecektir
24
.Nitekim, sivil toplum kuruluşlarının siyasi amaç gütmesi
ve siyasi faaliyette bulunması yasağı kaldırılırken örneğin toplantı ve
gösteri yürüyüşü hakkının kullanılmasındaki usulün kanunla düzen-
leneceğine ilişkin hükmün varlığını koruması yapılan iyileştirmelerin
yeterli olmadığını göstermektedir
25
.
Demokratik toplumun gerekleri bakımından baskı grupları, siyasi
partiler ve sivil toplumun özgürlük ve etkinlik alanının Anayasa ile
güvence altına alınmasının önemi düşünüldüğünde oldukça kısıtla-
yıcı olan 1982 Anayasa’sında yapılan bu değişikliklerin bir anlamda
özgürlük alanını genişlettiğini söylemek mümkündür.
2. 2001 Değişiklikleri
2001 yılında yapılan Anayasa değişiklikleri ile dernek kurma hür-
riyetinin yer aldığı 33.madde tekrar düzenlenmiştir. 33.maddenin
2.fıkrasındaki dernek kurmak için bilgi ve belgelerin yetkili mercie ve-
rilmesi ve bu merciin kanuna aykırılık görmesi halinde derneğin faa-
liyetinin durdurulması veya kapatılması için mahkemeye başvurması
imkanı kaldırılmıştır. 2001 değişikliğinden önceki halinde de dernek
kurulması izne tabi değildi. Derneğin kuruluşunda izin sistemi değil
bildirim sistemi geçerliydi. Fakat yetkili merci, bilgi ve belgelerde ek-
sik görürse derneğin kapatılması veya faaliyetlerinin durdurulması
için mahkemeye başvurabiliyordu. Uygulamada idarenin tüzük ince-
lemesi adı altında yaptığı bir öndenetim vardı. Bu öndenetim yetkisi
de, idareye olması gerekenden fazla takdir yetkisi vermekteydi. Doğ-
rudan izin sistemi olmasa da bu hüküm aslında idareye dolaylı bir izin
yetkisi tanımaktaydı. 2001 yılında yapılan değişiklik bu uygulamaya
son verecek niteliktedir
26
.
1982 Anayasasının 34.maddesinde yer alan toplantı ve gösteri yü-
rüyüşü düzenleme hakkına ilişkin olarak değişiklik yapılmıştır. De-
ğişiklikten önceki halinde, şehir düzeninin bozulmasının önlenmesi
için yetkili olan idari merciin, gösteri yürüyüşünün yapıldığı yeri tes-
pit edeceğine ilişkin bir düzenleme, 2001 değişikliği ile ortadan kal-
dırılmıştır.
Kaboğlu
’ na göre, 2001’de yapılan bu değişiklik, ayrıntılı,
24
Batum Süheyl/İnceoğlu Sibel/Öztezel, Aslıhan/Tokuzlu, Bertan, Lami, s.72.
25
Caniklioğlu, Dikmen, Meltem, s.167.
26
Batum Süheyl/İnceoğlu Sibel/Öztezel, Aslıhan/Tokuzlu, Bertan, Lami, s.73.