61 / 473
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında İfade Özgürlüğü Kısıtlamaları
60
Sözleşmenin 10/2. maddesinde yer alan sınırlamanın meşru amaç-
larını şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Ulusal Güvenlik, Toprak Bütünlüğü ve Kamu Emniyetinin
Korunması
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, ulusal güvenliğin korunması,
kamu düzeninin sağlanması ve terörle mücadelenin bir yöntemi ola-
rak ifade özgürlüğünü sınırlamanın mümkün olduğunu belirtmekte,
ancak, bu sebeplere dayanarak yapılacak sınırlamanın, elde edilmek
istenen amaçla kullanılan vasıta arasında bir orantılılık ve bu yönde
ağır bir sosyal ihtiyacın olması halinde kabul edilebileceğini vurgula-
maktadır. Bu nedenle, sözleşmeye üye devletlerin söz konusu takdir
hakkını kullanarak ifade özgürlüğünü sınırlandırmaları halinde, kişi-
lerin düşüncelerini ifade etme özgürlüğüyle devletlerin kendilerini te-
rör örgütlerinin eylemlerinden koruma hakkı arasındaki hassas denge-
nin de sağlanması gerekecektir (25.11.1997 tarihli ve 69/1996/688/880
sayılı
“
Zana/Türkiye” kararı).
42
Mahkeme, 26.11.1991 tarihli başka bir kararıyla (The Observer ve
Guardian/1ngiltere, 26.11.1991, A 216), Sunday Times, The Observer
ve Guardian isimli İngiliz gazetelerinde yapılan bir yayın dolayısıyla
ifade özgürlüğünün sınırlarını ulusal güvenlik açısından belirlemeye
çalışmıştır. Bu davaya konu olay Avustralya’da yaşayan emekli bir İn-
giliz istihbarat teşkilatı mensubunun yazmış olduğu ‘Spycather’ başlık-
lı anıların söz konusu gazetelerde yayınlanmasıyla ilgilidir.
43
Observer
ve Guardian gazeteleri 1986 Haziran ayında, anı kitabının ayrıntıları
hakkında bilgiler yayınlamıştır. Bunun üzerine İngiltere Başsavcılığı
anılan gazeteler aleyhine ulusal güvenliği sarsmaktan dolayı dava aça-
rak yayınların durdurulmasını talep etmiş ve mahkeme de yayınları
durdurmuştur. Kitap aynı yıl Temmuz ayında ABD’de yayınlanmış ve
en çok satan eser olmuştur. Kitabın bazı nüshaları İngiliz vatandaşla-
rı tarafından da satın alınmış, ancak, İngiliz makamları kitabın yurda
sokulmasının yasaklanması konusunda herhangi bir karar almamıştır.
42
Beydoğan, T. Ayhan, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında Türk Hukukun-
da Siyasi İfade Hürriyeti”, Liberal Düşünce Topluluğu Yayınevi, Ankara, 2003, s.
315.
43
Doğru, Osman, “İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatları”, Cilt 1, Beta Yayı-
nevi, İstanbul, 2002, s. 930.