TBB Dergisi 106. Sayı

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Işığında İfade Özgürlüğü Kısıtlamaları

önünde konuşmama gibi bir sorumlulukları da olduğundan, yönel-

tilen saldırılara, örneğin politikacılar gibi cevap vermeleri mümkün

değildir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi daha sonra yazıları ince-

leyerek uzmanların fikirleri dahil birçok ayrıntıya değinildiğini, bu-

nun da gazetecilerin dava konusunda kamuyu bilgilendirmeden önce

ciddi bir araştırma yaptığını kanıtladığını belirlemiştir. Yazılar, ensest

konusunda ve yargının bu sorunu nasıl ele almış olduğu üzerine ya-

pılmakta olan kapsamlı bir kamusal tartışmanın bir parçasıydı. Kamu-

yu ilgilendiren bir konuda halkın bilgilendirilme hakkı bulunduğunu

belirten AİHM, ulusal mahkemelerin kararının ‘demokratik bir top-

lumda gerekli’ olmadığına, dolayısıyla 10. maddenin ihlal edilmiş ol-

duğuna hükmetmiştir.

Skalka / Polonya davasında

AİHM’ye göre, “Adaletin güven-

cesi olan ve hukukun üstünlüğü ile yönetilen bir devlette temel bir

işlevi olan mahkemelerin çalışmaları, kamunun güvenine sahip ol-

malarını gerektirir. Bu nedenle mahkemeler, temelsiz saldırılara karşı

korunmalıdır (bk. örneğin yukarıda geçen Prager ve Oberschlick ka-

rarı, parag. 34; 24.02.1997 tarihli De Haes ve Gijsels - Belçika kararı,

parag. 37). Mahkemeler, diğer bütün kamu kurumları gibi, eleştiriden

ve denetimden muaf değildirler. Özgürlüğü kısıtlanan kişiler de, bu

alanda toplumun diğer bütün üyeleriyle aynı haklardan yararlanırlar.

Ancak eleştiri ve aşağılama arasında açık bir ayrım yapılmalıdır. Bir

ifade açıklamasının tek amacı bir mahkemeyi veya o mahkeme üyele-

rini aşağılamak ise, uygun bir cezalandırma, ilke olarak Sözleşme’nin

10(2). fıkrasını ihlal etmeyecektir. Son olarak, denetim yetkisini kul-

lanırken Mahkeme’nin, başvurucunun açıklamayı yaptığı şartları ve

başvurucu aleyhine yapılan yorumların kapsamını dikkate alarak,

söz konusu müdahaleye bir bütün olarak olayın ışığında bakması ge-

rektiği hatırlanmalıdır. Özellikle Mahkeme, söz konusu müdahalenin

‘izlenen meşru amaçla orantılı’ olup olmadığını ve ulusal makamla-

rın müdahaleyi haklı göstermek için dayandığı gerekçelerin ‘ilgili ve

yeterli’ olup olmadığını saptamak zorundadır. Mahkeme bunu ya-

parken, ulusal makamların uyguladığı standartların Sözleşme’nin 10.

Macovei, a.g.e., s.115-116.

Skalka / Polonya davası, Kar. No: 3692, Başvuru No: 43425/98, K.T: 27.05.2003,

(prg. 34-43), kararı Türkçeye çeviren: Emine Karacaoğlu, metin için bkz. https://

aihm.anadolu.edu.tr/aihmgoster.asp?id=3692, 20.08.2012.