108 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Zeynep Derya TARMAN
107
b. Taşıyıcının esas iş merkezinin bulunduğu yer
Montreal Sözleşmesi uyarınca, taşıyıcının esas iş merkezinin bu-
lunduğu yer mahkemesinde de dava açılabilir. Taşıyıcının ikametgahı
ile esas faaliyetlerini yürüttüğü iş merkezi çok defa aynı olmakla bera-
ber, özellikle çok uluslu şirketlerde kanuni hükümlere göre belirtilen
ikametgah ile işletmenin mutat işlerinin devamlı surette yönetildiği
yer ayrı olabilir. Bu bend ile, taşıyıcının fiili iş merkezinin bulunduğu
mahal mahkemeleri de yetkili kılınmıştır.
c. Taşıyıcının taşıma sözleşmesini
yaptığı iş yerinin bulunduğu yer
Montreal Sözleşmesi’nin uygulama alanına giren ihtilaflarla ilgili
davalar, taşıma sözleşmesinin yapıldığı (biletin satın alındığı) taşıyı-
cının işletmesine ait işyerinin bulunduğu yer mahkemesinde de açı-
labilir. Bu hüküm, yolcu ve yük sahipleri lehine getirilmiş bir yetki
kuralıdır.
31
Bu yetki kuralı, mahkemeler tarafından geniş yorumlan-
makta ve taşıma sözleşmesinin yapıldığı işyerinde dava açılabilme-
si için bu yerin taşıyıcının doğrudan işletmesine dahil bir müessese
olup olmadığına bakılmamaktadır.
32
Taşıyıcı adına sözleşmeyi yapan
bağımsız acenta veya temsilcilikler de 33. maddedeki yetki kuralının
uygulanabilmesi bakımından davalıya ait işyeri veya işletme sayıl-
maktadır.
33
Bu tür bir yorum tarzı, hava taşımacılığı alanında zarar
görenlerin daima kolayca adli mercilere başvurabilmelerini temin et-
mektedir.
34
d. Varış yeri mahkemesi
Son olarak, Montreal Sözleşmesi varma yeri mahkemesinin de
yetkisini kabul etmiştir. Varma yeri, taşıyıcı ile taşıtan veya yolcu ara-
sındaki taşıma sözleşmesinin şartlarına göre, taşıma akdinin tam ve
gereği gibi ifa edilmiş olacağı nihai bitim noktasıdır. Varma yerinin
neresi olduğu, biletten ya da taşıma senedinden anlaşılır.
31
Şanlı, s. 22.
32
Şanlı, s. 23.
33
Şanlı, s. 23; Sözer, s. 258.
34
Varşova/Lahey Sözleşmesi için aynı yönde bkz. Şanlı, s. 23.