TBB Dergisi 107. Sayı

Tbmm’nin Kamu Başdenetçisi Seçme İşlemlerinin Yargısal Denetimi Üzerine Bir Çözümleme

124

ri yargının başvurabileceği ölçü normlar daha kapsamlıdır. Zira idari

yargı, nihai karar da dâhil olmak üzere seçim sürecinde hukuki etki

doğuran tüm işlemleri hem Anayasa’ya hem de Yasa’ya uygunluk ba-

kımından denetleme olanağına sahiptir.

II. SEÇİM İŞLEMİNİN İDARİ YARGININ GÖREV ALANI

BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

TBMM Genel Kurulu’nun kamu başdenetçisi seçme işlemi idari

yargı denetimine tabi tutulacak idari işlem midir? Yukarıdaki açıkla-

malarla varılmak istenen soru esasen budur.

TBMM’nin kamu başdenetçisi seçme işleminin idari niteliğinin

saptanması, incelenen olgu bakımından, yasama ile yürütme organ-

ları arasındaki sınır sorununun çözülmesini gerektirir. Devletten kay-

naklanan bir irade açıklamasının niteliğinin belirlenmesinde irade

açıklayanın hangi örgütlenme içinde yer aldığı (organik ölçüt), hangi

işlevi yerine getirdiği (maddi/işlevsel ölçüt) veya hangi yöntemle/bi-

çimle iş gördüğü (biçimsel ölçüt) ölçü alınarak değerlendirme yapıla-

bilir

. TBMM Genel Kurulu, TBMM Komisyonları, Kamu Denetçiliği

Kurumu ve denetime tabi idareler arasındaki ilişki, gerek Anayasa-

nın 74. maddesinin, gerekse Kamu Denetçiliği Kurumu Kanununun

öngördüğü yapı nedeniyle, yasama ile yürütme organları arasındaki

ilişkiden yer yer farklılaşan özellikler barındırmaktadır. Bu yapının

çözümlenmesi aracılığıyla, TBMM Genel Kurulu’nun seçim kararının

ölçütlerle tartışılması ve neticede yargı yolu açısından tespitlere varıl-

ması mümkün olabilecektir. Bununla birlikte, Anayasa Mahkemesi ile

Danıştay’ın daha önce verdiği kararlarda başvurulan yorum yöntem-

leri, geliştirilen ölçütler, varılan sonuçlar, yukarıda sorulan sorunun

cevaplanmasına katkı sağlayacaktır.

A. Anayasa Mahkemesi ve Danıştay’ın Yasama İşlemleri ile

İdari İşlemler Arasındaki Sınır Sorununa Yaklaşımı

1961 Anayasası döneminde, Cumhuriyet Senatosu’nun Sayıştay

Birinci Başkanını seçme kararına karşı açılan iptal davasında, TBMM

Onur Karahanoğulları,

İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdari İşlemler (Yargı

Kararlarına Dayalı Bir İnceleme)

, Turhan Kitabevi, 2. Bası, Ankara, 2012, s. 24