134 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Nazile İrem YEŞİLYURT
133
nırsız bir yetkiye sahip olması anlamını taşımamaktadır. (…) Bir kamu
kurumu ya da kuruluşu kurulurken Anayasa’da öngörülen idari teş-
kilat yapısı dışına çıkılmaması gerekmektedir. Kamu kurum ya da ku-
ruluşlarının söz konusu yapı dışında kurulması, idarenin bütünlüğü
ilkesiyle bağdaşmaz. (…) 5548 sayılı Yasa’nın temelini, Türkiye Büyük
Millet Meclisine bağlı Kamu Denetçiliği Kurumu’nun kurulması oluş-
turmaktadır. Kamu Denetçiliği Kurumu’nun Türkiye Büyük Millet
Meclisi’ne bağlı olduğunun belirtilmesi, Kurum ile TBMM arasındaki
organik bağı göstermektedir. Yasa’nın diğer maddelerinde de bu bağ-
lılığın sonucunu oluşturan düzenlemeler yer almaktadır. Anayasa’nın
123. maddesine göre idari teşkilat içinde merkezi idare veya yerinden
yönetim kuruluşları arasında yer alması gereken bir kurumun, mer-
kezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına aykırı olarak “İdare”
dışında kurulması ve “Yasama”ya bağlanması olanaklı değildir. Bu
durum, hiç kimsenin veya organın kaynağını Anayasa’dan almayan
bir Devlet yetkisi kullanamayacağı yolundaki Anayasa’nın 6. madde-
sine de aykırılık oluşturmaktadır. / Öte yandan, Yasa’nın bir bütün
olarak incelenmesinden, Başdenetçi ve denetçilerin seçimi ve görev-
den alınmaları konularında Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne görevler
verildiği ve Yasa’nın bu konulara ilişkin hükümlerinin Türkiye Bü-
yük Millet Meclisince yürütülmesinin öngörüldüğü anlaşılmaktadır.
(…) Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Anayasa’da belirtilen görev ve
yetkileri arasında Kamu Denetçiliği Kurumuna Başdenetçi ve denetçi
seçme görev ve yetkisi bulunmadığı gibi adı geçen Kurumla Türkiye
Büyük Millet Meclisi arasında bu seçime olanak verecek Anayasa’dan
kaynaklanan doğal sayılabilecek bir ilişki de söz konusu olmadığından
Yasa Anayasa’nın 87. maddesi ile uyumlu değildir. / Açıklanan ne-
denlerle 5548 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu, Anayasa’nın
6., 87. ve 123. maddelerine aykırıdır. İptali gerekir. / Anayasa’nın 6.,
87. ve 123. maddelerine aykırı görülerek iptal edilen Yasa’nın ayrıca
Anayasa’nın 2., 7., 8., 9., 11. ve 128. maddeleri yönünden incelenmesi-
ne gerek görülmemiştir.”
25
Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararından iki sonuç çıkarılabilir:
Bunlardan ilki, Kamu Denetçiliği Kurumu ile TBMM arasındaki or-
ganik bağın Anayasa Mahkemesi tarafından da açıkça vurgulanma-
25
AYM, E. 2006/140, K. 2008/185, T. 25.12.2008, R.G. Tarih-Sayı: 04.04.2009-27190