TBB Dergisi 107. Sayı

TBB Dergisi 2013 (107)

Banu ŞİT KÖŞGEROĞLU

153

Böylece uluslararası yatırım anlaşmaları çerçevesinde yatırımların

korunması ile, devletlerin düzenleyici yetkileri arasındaki dengenin

sağlanması dikkatleri çeken bir konu olmuş

ve devletlerin yatırım

anlaşmalarına ve yatırıma ilişkin hükümler içeren diğer anlaşmalara

yaklaşımı değişmeye başlamıştır. ABD’nin model anlaşma metninde

değişiklik yapması gibi, Avustralya’nın da 2004 yılında ABD ile ak-

dettiği serbest ticaret anlaşmasında ev sahibi devlet ile yatırımcı ara-

sındaki uyuşmazlıkların, yatırımcı – ev sahibi devlet tahkimi yoluyla

çözülmesine ilişkin hükümlere yer vermediği görülmektedir

33,

Görüldüğü üzere, özellikle geleneksel olarak sermaye ihraç eden

iisd.org/pdf/2012/best_prac-tice_indirect_expropriation.pdf (10.1.2013). Ayrıca

bkz. Spears, s. 1051.

Sözü edilen davalara örnek olarak bkz.

Ethyl Corp. v. Canada

, Jurisdiction Award,

24 June 1998, ILM, 1999, Vol. 38, s. 708;

Metalclad Corp. v. Mexico

, ICSID Case No.

ARB(AF) 97/1, Award, 30 August 2000;

S.D. Myers Inc. v. Canada,

Partial Award, 13

Nov. 2000, ICSID Rep., 2005, Vol. 8, s. 18;

Methanex Corp. v. United States

, Award, 3

August 2005,

http://www.state.gov/s/l/c5818.htm;

Grand River Enterp. Six Nati-

ons, Ltd., et al. v. United States

, Decision on Jurisdiction, 20 July 2006,

http://www.

state.gov/documents/organization/69499.pdf;

Glamis Gold Ltd. v. United States,

Award, 8 June 2009,

http://www.state.gov/documents/organization/125798.

pdf.;

Chemtura Corp. v. Canada

, Award, 2 August 2010,

http://italaw.com/do-

cuments/ChemturaAward_000.pdf; Ayrıca bkz.

Aguas del Tunari S.A. v. Bolivia

ICSID Case No.ARB/02/3, Decision on Jurisdiction, 21 Oct. 2005,

https://icsid

worldbank.org/ICSID/FrontServlet;

Azurix Corp. v. Argentina

, ICSID Case No.

ARB/1/12, Award, 14 July 2006,

http://italaw.com/documents/AzurixAward-

July2006.pdf;

Biwater Gauff Ltd. v. Tanzania

, ICSID Case No. ARB/05/22, Award,

24 July 2008,

https://icsid.worldbank.org/ICSID-/FrontServlet.;

Vattenfall v. Ger-

many

, ICSID Case No. ARB/09/6, Consent Award, 11 March 2011,

http://italaw.

com/documents/VattenfallAward.pdf.

Bkz. Ranald, P.:

Investor-State Dispute Settlement (ISDS): The Threat to Health, En-

vironment and Other Social Regulation

, Stakeholders Forum, Eight Round of Trans-

Pacific Partnership Negotiations, Sept. 10, 2011, Chicago, çevrimiçi:

http://aftinet.

org.au/cms/sites/default/files/pranald%20forum-%20100911.pdf (10.1.2013).

Görüldüğü üzere, özellikle geleneksel olarak sermaye ihraç eden devletlerin yatı-

rım anlaşmalarında değişikliğe gitmesi, sadece çevrenin korunması veya çalışma

yaşamına ilişkin hakların güvence altına alınması gibi maddî koruma esaslarını

etkilememiş; aynı zamanda yatırım anlaşmalarında yer alan uyuşmazlık çözümü-

ne ilişkin hükümlere de bazı sınırlamalar getirilmesi söz konusu olmuştur. Bu

konuda ayrıca bkz.

UNCTAD World Investment Report 2010,

s. 88-89.

Benzer şekilde, devletin düzenleyici yetkilerinin sınırlanması karşıtı eğilimin bir

görünümü de bazı Latin Amerika ülkelerinin, başta Arjantin olmak üzere, ikili

yatırım anlaşmaları yapmaktan kaçınmaları, ICSID Sözleşmesi’nden çekilmeleri

veya Merkez’in yargı yetkisini sınırlama yoluna gitmeleri olmuştur. Rusya’nın

Enerji Şartı Anlaşması’ndan 2009 yılı itibariyle çekilmesi de bu kapsamda değer-

lendirilebilir. Bkz.

UNCTAD World Investment Report 2010,

s. 85-86.