TBB Dergisi 107. Sayı

Model İkili Yatırım Anlaşmaları ve Türkiye’nin Model İkili Yatırım Anlaşması Taslağı

154

bazı devletlerin, yatırım anlaşmalarına bakışının değişmesinde kendi-

leri aleyhine açılan davalar etkili olmuştur. Ağırlıklı olarak Amerika

ve Kanada aleyhine açılan söz konusu davalar, son dönemde Avru-

palı devletler bakımından da dikkat çekmeye başlamıştır. 2009 yılında

Almanya aleyhine açılan bir dava

, yatırımcı – devlet tahkimi kapsa-

mında Almanya aleyhine açılmış bilinen ilk dava olma özelliğini taşı-

maktadır. Çevrenin korunmasına ilişkin düzenlemelerle ilgili olan bu

davaya konu olan olayda, İsveç şirketi

Vattenfal

, Elbe nehri üzerinde

kurulu olan kömür tabanlı bir elektrik santrali işletmektedir. Şirket,

Hamburg Çevre Kurumu tarafından getirilen su kalitesi standartları

nedeniyle yatırımının sürdürülemez hale geldiği iddiasıyla ICSID nez-

dinde Almanya aleyhine dava açarak söz konusu standartların Enerji

Şartı Anlaşması’nın yatırımların teşviki ve korunmasına ilişkin hü-

kümlerini ihlal ettiğini ileri sürmüş ve tazminat talep etmiştir. Ancak

dava, tarafların anlaşması ile sona ermiştir. Bu davanın, Almanya’nın

uluslararası yatırım anlaşmalarına bakışı üzerinde bir etkisinin olduğu

söylenemez

. Ancak 2012 yılında Almanya aleyhine açılan bir başka

dava, daha etkili sonuçlar doğurabilecek; en azından tartışma yarata-

bilecek niteliktedir. Almanya’nın 2022 yılına kadar ülkedeki nükleer

enerji santrallerinin faaliyetine son verme kararı alması ve buna ilişkin

düzenlemeler kapsamında ülkedeki en eski 17 nükleer enerji santra-

linin faaliyetlerine 2011 yılı itibariyle son verilmiş; bu santrallerden

ikisini işletmekte olan aynı İsveç şirketi

Vattenfall

, işlettiği iki nükle-

er santralin kapatılması nedeniyle uğradığı zararın tazmini talebi ile

Enerji Şartı Anlaşması’na dayanarak 31 Mayıs 2012 tarihinde ICSID

nezdinde tahkime başvurmuştur

. Almanya’nın bu davanın sonucu

da dâhil olmak üzere son dönemde ortaya çıkan yeni eğilimleri dikka-

te alarak model yatırım anlaşmasında bir değişiklik yapıp yapmayaca-

ğı yakın gelecekte görülecektir.

Vattenfall v. Germany

, bkz. yuk. dn. 32. Ayrıca bkz. Osterwalder, N. B./Hoffmann,

R. T.:

The German Nuclear Phase-Out Put to the Test in International Investment Ar-

bitration? Background to the New Dispute, Vattenfall v. Germany (II)

, International

Institute for Sustainable Development, June 2012, s. 4, çevrimiçi:

http://www

iisd.org/pdf/2012/ger-man_nuclear_phase_out-.pdf (11.1.2013).

Osterwalder/ Hoffmann, s. 12.

Osterwalder/ Hoffmann, s. 3. Sürmekte olan dava için bkz.

Vattenfall AB and ot-

hers v. Federal Republic of Germany

, ICSID Case No. ARB/12/12, 31 May 2012, IC-

SID web sitesi.