TBB Dergisi 107. Sayı

Model İkili Yatırım Anlaşmaları ve Türkiye’nin Model İkili Yatırım Anlaşması Taslağı

160

çevrenin, işçi haklarının korunması, sürdürülebilir kalkınmanın teş-

vik edilmesi gibi amaçların, yatırıma ilişkin politika amaçlarının ger-

çekleştirilmesinde gözetilmesi gereken ikincil hedefler olarak değil;

yatırım politikası amaçları ile aynı düzeyde, bağımsız hedefler olarak

tespit edildiği görülmektedir

. Diğer bir kısım anlaşmanın Başlangıç

kısımlarında ise, tarafların düzenleyici yetkilerinden veya kamu men-

faati ile ilgili meselelere ilişkin esneklikten vazgeçme niyetinde olma-

dıkları ifade edilmektedir

Başlangıç kısımlarında yer alan bu yeni ifadelerin, yatırım an-

laşmalarından doğan uyuşmazlıklarda hakemleri, yatırım politi-

kası amaçlarına diğer mülahazalar karşısında daha fazla ağırlık ta-

nımama konusunda cesaretlendirmesi gerektiği belirtilmektedir

Nitekim bazı kararlardan hareketle, bu yeni Başlangıç ifadeleri sa-

yesinde hakemlerin daha bütüncül bir yaklaşım sergileyecekleri

öngörülmektedir

Kanada ile Peru arasındaki 2009 tarihli serbest ticaret anlaşması; Kanada ile Ko-

lombiya arasındaki 2008 tarihli serbest ticaret anlaşması. Anlaşma metinleri için

bkz. çevrimiçi:

http://www.international.gc.ca/trade-agreements-accords-com-

merciaux/agr-acc/peru-perou/preamble-preambule.aspx?lang=eng&view=d

(18.1.2013).

Örneğin, Çin ile Yeni Zelanda arasındaki 2008 tarihli serbest ticaret anlaşması-

nın Başlangıç kısmında

“...Upholding the rights of their governments to regulate in

order to meet national policy objectives, and preserving their flexibility to safeguard the

public welfare…”

ibaresi yer almaktadır. Anlaşma metni için bkz.

http://www

chinafta.govt.nz/1-The-agreement/2-Text-of-the-agreement/01-Preamble.php

(18.1.2013). Ayrıca bkz. Kanada ile Kolombiya arasındaki serbest ticaret anlaş-

ması.

Spears, s. 1068.

Spears, s. 1069. SD Myers v. Canada kararında hakem heyeti, NAFTA’nın Başlan-

gıç kısmında taraf devletlerin, yatırıma ilişkin yükümlülüklerin çevrenin korun-

ması mülahazası ile uyumlu bir şekilde gerçekleştirilmesi gereğini kabul ettikle-

ri hususunu göz önüne almıştır. Bkz. S.D.Myers Inc. v. Government of Canada,

Partial Award, 13 November 2000, para. 221, çevrimiçi:

http://italaw.com/docu-

ments/SDMeyers-1stPartialAward.pdf (19.1.2013); Ayrıca Dünya Ticaret Örgütü

Temyiz Organı (Appellate Body), verdiği bazı kararlarda ilgili anlaşmaların Baş-

langıç kısımlarında yer alan sürdürülebilir kalkınma ve çevrenin korunması gibi

amaçların dikkate alınması gereğini ifade etmiştir. Bkz. WTO Appellate Body Re-

port, United States — Import Prohibition of Certain Shrimp and Shrimp Products,

WT/DS58/AB/R, adopted 6 November 1998, DSR 1998:VII, 2755, para. 153, çevri-

miçi:

http://www.wto.org/english/tratop_e/dispu_e/disp_settle-ment_cbt_e/

a1s1p1_e.htm (19.1.2013); WTO Appellate Body Report, United States – Standards

for Reformulated and Conventional Gasoline, WT/DS2/AB/R, 29 April 1996, s.

30. Kararlar hakkında bkz. Spears, s. 1069.