TBB Dergisi 107. Sayı

Vatansızlığın Azaltılmasına Dair BM Sözleşmesi (1961) Karşısında Türk Vatandaşlığı Kanunu

234

Sözleşme’nin 8. maddesinin öngördüğü istisnalar ve konulabile-

cek çekinceler şu şekilde düzenlenmiştir:

(i) Sözleşme’nin 7. maddesinin

4 ve 5. fıkralarıyla getirilen hükümler (m. 8/2-a)

Sözleşme’nin 8. maddesi, Sözleşme’nin 7. maddesinde zikredi-

len bazı durumlarda, uyruklukla ilişkinin kesilmesinin, vatansızlık

sonucu doğursa bile düzenlenebileceği hükmünü içermektedir (m.

8/2-a). Sözleşmeci devletler, 7. maddenin 4 ve 5. fıkraları uyarınca

vatandaşlıkla ilişkiyi ilgili vatansız kalsa bile kesebilir. Sözleşme’nin

7. maddesinin 4. fıkrasına göre, “yabancı bir devletin uyrukluğuna

geçen kişinin vatandaşlık hakkı, gerekli mercilere bu hakkını saklı

tutmak istediğini belirtmediği takdirde, ardı ardına yedi yıldan az

olmamak üzere, Sözleşmeci devletin hukukunda belirtilen süre bo-

yunca yurt dışında ikamet etmesi halinde sona erdirilebilir”. Buna

göre, sözleşmeci devletler, uyruklarının yabancı devlet vatandaşlığını

kazanmasını vatandaşlıkla ilişki kesilme nedeni olarak kabul edebi-

lirler. Ancak, yabancı devlet vatandaşlığını kazanan sözleşmeci dev-

let vatandaşı, sahip olduğu vatandaşlığını korumak istememişse, bu

vatandaşlığı otomatik olarak sona erdirilmeyecek; ilgilinin en az yedi

yıl boyunca yurt dışında ikamet etmesi gerekecektir. Bu hüküm, 5901

sayılı TVK ile yürürlükten kaldırılan 403 sayılı TVK’nda yer alan, ki-

şinin uyrukluk bağıyla bağlı olduğu devletle ilgi ve bağlılığını sür-

dürmesine yönelik hükme benzetilebilir. Mülga 403 sayılı Vatandaş-

lık Kanunu’na

göre, herhangi bir yolla yabancı devlet vatandaşlığını

kazanmış olup, kesintisiz olarak en az yedi yıl Türkiye dışında oturan

ve Türkiye ile ilgisi ve bağlılığını kesmediğine delalet edecek resmî

temas ve işlemlerde bulunmayanlar hakkında kaybettirme kararı ve-

rilebilir (m. 25/h). Fakat bu kaybettirme sebebi yürürlükteki TVK’nda

yer almamaktadır.

kabul edilmiş; ilgilinin yakınlarının vatansız kalmaması şeklinde bir şarta yer

verilmemiştir. TVK m. 31/2 ile Sözleşme’nin 6. maddesi arasındaki bu karşıtlı-

ğın, çekince koyma yoluyla giderilmesi söz konusu olamaz. Aynı şekilde, ilgiliye

vatandaşlık kazandıran evlenmenin butlanı halinde, kişinin evliliğe bağlı olarak

kazandığı vatandaşlığı yitirebileceğine ilişkin bir hüküm de Sözleşme’de yer al-

mamaktadır. Oysa TVK m. 16/3 uyarınca kişi vatansız kalabilir.

Bkz. dn. 2.