236 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Nimet ÖZBEK HADİMOĞLU / Barış TEKSOY
235
Sözleşme’nin 7. maddesinin 5. fıkrasına göre ise, “Sözleşmeci dev-
let vatandaşının yurt dışında doğması halinde, bu devlet hukuku, kişi-
nin vatandaşlık hakkını reşit olmasından sonraki bir yıllık sürenin biti-
minde saklı tutmasını, o anda kendi sınırları içinde ikamet etmesi veya
ilgili mercilere kaydolması şartına bağlı tutabilir”. Bu hükme benzer
bir düzenleme TVK’nda yer almamaktadır.
Sonuç olarak, Türk hukukunda, Sözleşme’nin 7. maddesinin 4 ve
5. fıkralarında yer alan vatandaşlıkla ilişki kesilme biçimleri ile örtüşen
bir düzenleme bulunmadığından, Sözleşme’nin anılan hükümlerinin
kullanılmasına bağlı bir vatansızlık durumu doğması da mümkün de-
ğildir. Bu itibarla, Sözleşme’nin 8. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendin-
de öngörülen istisnanın TVK açısından işlevi bulunmamaktadır.
(ii) Sözleşme’nin 8. maddesinin
2. Fıkrasının (b) Bendinde Öngörülen Haller
Sözleşme’nin 8. maddesinin 2. fıkrası (b) bendine göre, Sözleşmeci
bir devlet, Sözleşme’nin 8. maddesinin ilk fıkrası hükmüne rağmen,
vatandaşlığa alınma işleminin yalan beyan ya da hile ile gerçekleşme-
si durumunda, vatansızlık sonucu doğsa dahi kişiyi vatandaşlıktan
mahrum edebilir (m. 8/2-b). TVK açısından, bu istisna hükmünün iş-
lerliği vardır. Zira TVK m. 31’de düzenlenen vatandaşlığa alınmanın
iptali sonucunda, kişi vatansız kalabilir. Ancak Sözleşme’nin 8. mad-
desinin getirdiği bu istisna, iptal kararının ilgilinin yakınları üzerinde
etkiler doğurabileceğini öngören TVK m.31/2 ile Sözleşme arasındaki
uyumsuzluğu gidermek için yeterli değildir. İstisna hükmü yalnız ilgi-
li kişinin vatansız kaldığı durumlar için geçerlidir, ilgilinin yakınları-
nın vatansız kaldığı durumları kapsamaz. Sözleşme’nin, vatandaşlığı
yitirmenin ilgilinin yakınlarına etkilerini düzenleyen 6. maddesine çe-
kince konulabilmesi de mümkün olmadığından, Türk hukuku ile Söz-
leşme arasındaki uyumsuzluk baki kalacaktır
34
.
(iii) Sözleşme’nin 8. maddesinin 3. Fıkrasında Öngörülen Haller
Sözleşme’nin 8. maddesinin 3. fıkrasında şu şekilde bir hüküm
sevk edilmiştir:
34
Bkz. dn. 31