TBB Dergisi 107. Sayı

TBB Dergisi 2013 (107)

Esra KATIMAN

sinde uygulamak zorunda kalacağına “karar verdiği

Ümmühan Kaplan/

Türkiye

(pilot davası

) başvurusunun ilan ettiği yargı yolunun ge-

cikmeyi engelleyici ve önleyici somut tedbirlere, tazminat elde etme

hakkına kadar uzanması gerekmektedir. Kararda “ 23 Eylül 2012 ta-

rihinden itibaren Anayasa Mahkemesi’ne, yargılama süresi hususun-

da yapılacak olan bireysel başvuruların etkinliği konusunda önyargılı

davranmaksızın, davalı devletin dikkatini, bu tarihten önce incelene-

cek olan mahkeme önündeki derdest başvurularla ilgili olarak, aşırı

uzun yargılama süreleri ile ilgili olan yapısal soruna çekmek gereği “

duyan Mahkeme’nin bu tedbirli tutumunun nedeni ise, kanımızca

Anayasa Mahkemesi’nin henüz o tarihte uygulamalarına ilişkin karar-

larının bulunmamasından kaynaklanmaktadır

AİHM yine aynı kararında, yargılama süresinin uzunluğundan

kaynaklı tazminat taleplerine ilişkin kabul edilmesi gerekli kriterler

bakımından, somut ve sıralayıcı bir yöntem seçmiştir : “ - tazminat

davası makul süre içerisinde neticelendirilmelidir. (

Scordino v. İtalya

(1 sayılı), [BD], adı geçen, §§ 194 ve 200); - tazminat bedeli ivedi şe-

kilde ödenmelidir. Prensip olarak, bu ödeme tazminata hükmedilen

kararın kesinleşmesinden itibaren en geç 6 ay içerisinde yapılmalıdır

(ibid., § 198); - Sözleşme’nin 6. Maddesinde belirtildiği gibi tazminat

davasını yöneten usûl kuralları, hakkaniyet ilkesine uygun olmalıdır.

(ibid. § 200); - Yargılama giderleri başvurucular üzerinde ağır yük

teşkil edecek derecede olmamalıdır. (ibid §201); - Tazminatın tutarı,

Mahkeme’nin benzer olaylarda hükmettiği tazminat tutarının altında

kalmamalıdır

“. Bu liste,

Scordino/İtalya

davasında

, yapısal sorunlar-

Küresel Bakış Çeviri Hukuk Dergisi

, Yıl 2, Sayı 5, Nisan 2012, sayfa 144-165.

Ümmühan

Kaplan/Türkiye

kararının çevirisi dergiden alıntılanmıştır.

AİHM, 50 soruda AİHM

adlı kitapçık pilot davayı şu şekilde açıklamaktadır : «“sis-

tematik sorunlar” adı verilen, ulusal mevzuatın Sözleşme’yle uyumsuzluğundan

kaynaklanan birbirine benzer problemlerin yoğun başvuru akınına neden olma-

sından ötürü yeni bir usûl geliştirdi.Bu yeni usûle göre, birbirine benzer olan

başvuruların sadece bir ya da birkaç tanesi değerlendirmeye alınır, benzer diğer

başvuruların incelenmesi ertelenir. Mahkeme, bir pilot davada kararını vererek,

ilgili Hükümeti ulusal mevzuatını Sözleşme’ye uyumlu hale getirmeye davet eder

ve alınması gereken genel önlemleri belirtir. Bundan sonra benzer diğer davalar

incelenir « (

50 soruda AİHM

, Temmuz 2012, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi

Halkla İlişkiler, Avrupa Konseyi).

Ümmühan Kaplan/Türkiye

, n°24240/07, 20 Mart 2012.

Ibidem

, paragr. 72

Scordino/İtalya

(1 sayılı) ([BD], 36813/97 sayılı §§ 182-189, AİHM 2006-V.