36 / 505
TBB Dergisi 2013 (107)
Esra KATIMAN
35
2- Anayasal yargılamanın özelliklerinin dikkate alınması
gerekliliği
Strazburg Mahkemesi’nin içtihatları anayasal yargılamanın bazı
özellikleri olduğunu gözardı etmemektedir. Örneğin dava uzunluğu
süresinin makul olup olmadığının tespitinde
53
, anayasal başvuru yo-
lunun da hesaba katılıp katılmayacağı konusunda karar vermeye ya-
rayacak ölçütün, anayasal başvuru yolunun olağan yargı organlarının
önündeki davanın sonucuna etki yapıp yapmadığının, yani bir cezai
suçlamayı veya medeni hukuk alanındaki hak ve yükümlülükleri ilgi-
lendirip ilgilendirmediğinin
54
, araştırılmasına dayandığı ifade edilmiş-
tir.
55
. Yıne bir başka başvuruda, Alman Anayasa Mahkemesi’nin dosya
inceleme sırasını politik davalar lehine kullanması AİHM tarafından
tolere edilmiştir
56
.
Anayasal yargılamanın konu edildiği bir başka başvuruda ise, adil
yargılanma hakkı unsurlarından kamuya açık duruşma yapılması te-
mel ilkesi hakkında, dava konusunun önemli bir kamu çıkarı ile çatış-
mıyor olması nedeniyle, anayasa mahkemesini duruşma yapmaktan
muaf görmüştür
57
.
Diğer yandan, adil yargılanma hakkının düzenlendiği 6. Madde-
nin anayasa mahkemeleri için de geçerli olması kabulüne karşılık, bu
maddenin yorumunun konu anayasa mahkemesi olunca, olağan yargı
yolları ile ilgili yorumlardan farklı olacağı düşüncesi içtihatlara yön
vermiştir. Anayasa mahkemelerinin anayasayı koruma bekçiliği yap-
ma ödevi, davayı sonuçlandırma görevini icra ederken davanın nite-
liği, siyasi ve sosyal yönlerden önemi gibi başka unsurları da dikkate
almasını gerektirmektedir. Bu unsur sözleşmenin yorumunda etkili
olacaktır, zira Sözleşmenin 6. Maddesindeki yargılamanın ivediliği
şartı, AİHM’ye göre, adaletin iyi yönetim ilkelerini barındırması kuralı
ile birlikte değerlendirilir
58
.
53
Hüseyin TURAN, « Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarında makul
sürede yargılanma hakkı «,
Türkiye Adalet Akademisi Dergisi
, Yıl 3, Sayı 11, Ekim
2012.
54
Kraska/İsviçre,
19 Nisan 1993, CEDH seri A n
o
254-B, §
26.
55
Bock/Almanya
, (
op.cit
.), § 37
56
Gast&Popp/Almanya
, n° 29357/95, 25 Şubat 2000.
57
Pauger/Avusturya
, n
o
16717/90
,
28 Mayıs 1997.
58
Süßmann
kararı,
op.cit
., §§ 55-57.