37 / 505
Bir İç Hukuk Yolu Olarak Bireysel Başvuru ve Etkinliği Sorunu
36
Sözleşmenin 6. Maddesi çerçevesinde adil yargılanma hakkının
unsurlarından olan “gerekçeli karar“ şartı da anayasal yargılamanın
özellikleri dikkate alınarak değerlendirilmiştir : uygulanacak hükmün
özelliği ve verilecek kararın tüm yürürlükteki hukuk sistemi içindeki
önemi ve anayasa mahkemesi önündeki başvuruların sayısal olarak
yoğun ve çok değişik konular içerir başvurular olması, bu özellikle-
re örnek olarak vurgulanmıştır
59
. AİHM içtihatlarina göre, kararların
gerekçelendirilmesinde önemli olan, dava konusunu oluşturan soru-
nun ayrıntılı biçimde incelenmiş olup olmadığıdır, yoksa iddia veya
savların ana itiraz noktalarından ayrı olarak incelenmemiş olması, tek
başına, yargılamanın adil olmadığını, kararda keyfilik bulunduğunu
göstermez.
Anayasa Mahkemesi’nin tarafsız ve bağımsız mahkeme olması
gerekliliği konusuna gelince, şikayet konusu edilen anayasal yargı-
lamaya 6. Maddenin uygulanabilirliğinin kabul edildiği andan iti-
baren bu şart da denetime açılmış olmaktadır. AİHM’nin yerleşik
içtihatları konu üstünde tartışma yaratmayacak ölçüde açıktır
60
. Bu
noktada hatırlatmak gerekir ki,
Refah Partisi, Necmettin Erbakan, Şevket
Kazan ve Ahmet Tekdal/Türkiye
kabuledilebilirlik kararında, Anayasa
Mahkemesi’nin tarafsız ve bağımsız bir mahkeme olmadığı iddiaları
6 aylık süre kuralına uymadan başvuru konusu yapıldığı için kabul
edilmemişti
61
.
Anayasa Mahkemesi prosedürü içinde, çekişmeli yargı şartı, silah-
ların eşitliği kuralı
62
gibi usûl konularının da adil yargılanma hakkı ile
bağlantılı olarak, hem yasalar (Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’ de dahil
olmak üzere
63
) hem uygulama yönünden, Anayasa Mahkeme’nin özel
yargı organı niteliği de dikkate alınarak, AİHM tarafından bir dene-
timden geçeceği mutlaktır.
59
Ruiz-Mateos/İspanya
, (
op.cit
.), § 63.
60
Malhous/
Çek Cumhuriyeti, n°
33071/96, § 62, 12 Temmuz 2001 ;
Ortenberg/
Avusturya
, 25 Kasım 1994, seri A no 295-B, § 31 ;
Stefanec/Çek Cumhuriyeti
,
n
o
75615/01
, 18 Temmuz 2006.
61
Refah Partisi, Necmettin Erbakan, Şevket Kazan ve Ahmet Tekdal/Türkiye,
n°41340/98
ve n° 41342/98, 3 Ekim 2000.
62
Brandstetter/Avusturya
, 28 Ağustos 1991, seri A no 211, p. 27, par. 66
63
12/7/2012 gün ve 28351 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi
İçtüzüğü’nün 59 ilâ 84. maddelerini bu çerçevede özel olarak anmak gerekir.