TBB Dergisi 107. Sayı

6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununun Getirdiği Yeni Düzenlemeler

374

6) Bağlantılı Sözleşme

340’ıncı maddede

, kiracıyı korumak amacıyla, kiracının yararı ol-

maksızın, konut ve çatılı işyeri kirasına ilişkin sözleşmenin kurulması

veya devamının bir başka sözleşmeyle kiracılık ile ilişkisi olmayan bir

borç altına girmesine bağlanması hâlinde, kira ile bağlantılı bu söz-

leşmenin geçersiz olduğu hükme bağlanmıştır. Burada eBK’nın 20’nci

maddesi anlamında her zaman ileri sürülebilen ve hâkim tarafından

re’sen nazara alınması gereken kesin hükümsüzlük söz konusudur,

burada geçersiz olan bağlantı sözleşmesidir. Kira sözleşmesi geçerli-

liğini korur; yani kısmî geçersizlik söz konusudur. Kiracı, bu madde

ile kiraya verenin kiracı karşısında güçlü olma konumunu kullanarak

kiracılıkla ilgisi olmayan başkaca borçları kendisine yüklemesine karşı

korunmuştur. Meselâ, kiracının, kiralayana karşı kiralananı satın alma

yükümlülüğü altına girmesi veya önceki kiracının bıraktığı eşyayı sa-

tın almayı borçlanması ya da kiralananla ilgili bir sigorta sözleşmesi

yapmayı üstlenmesi geçersiz olacaktır. Öte yandan kiracılıkla bağlan-

tısı bulunmayan, borç altına girmenin geçersiz olması bakımından, bu

borçlanmanın kiraya verene veya üçüncü kişiye karşı olmasında fark

yoktur. Her iki durumda da geçersizlik söz konusu olacaktır.

7) Dava Açma Süresi

345’inci maddenin birinci fıkrasında uygulamada da kabul edilen

esaslara uygun olarak, kira bedelinin belirlenmesine ilişkin “kira tespit

davası”nın, her zaman açılabileceği belirtilmektedir. Maddenin ikinci

fıkrasında belirli süreli kira sözleşmelerinde, mahkemece belirlenen

kira bedelinin, kiracıyı hangi tarihten geçerli olmak üzere bağlayaca-

ğı düzenlenmektedir. Buna göre, dava, dava dilekçesinin yeni döne-

min başlangıcından en geç otuz gün önceki bir tarihte kiracıya tebliğ

edilmiş olması koşuluna uyularak açılmışsa, mahkemece belirlenecek

kira bedeli, bu yeni kira döneminin başlangıcından itibaren kiracıyı

bağlayacaktır. Aynı sonuç, kiraya veren tarafından bu süre içinde, ki-

racıya yazılı bildirimde bulunulmuş olması koşuluna uyularak, kira

bedelinin belirlenmesine ilişkin davanın, izleyen yeni kira döneminin

sonuna kadar açılması durumunda da geçerli olacaktır. Maddenin son

fıkrasında, sözleşmede yeni kira döneminde kira bedelinin artırılacağı

Maddenin düzenlenmesinde, kaynak İsviçre Borçlar Kanununun 254’üncü mad-

desi göz önünde tutulmuştur.