239 / 417
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Hükümleri Uyarınca Yabancıların ...
238
Usûle ilişkin bir diğer şart, hakkında sınır dışı kararı verilen ya-
bancıya Türkiye’yi terk edebilmesi için süre tanınmasıdır. YİSHK’nın
19. maddesinde ülkede kalmaları genel güvenliğe, siyasî ve idarî icap-
lara aykırı sayılan yabancıların verilecek “
muayyen bir müddet zarfın-
da
” Türkiye’den çıkmaya davet olunacakları, bu müddet sonunda
Türkiye’yi terk etmeyenlerin sınır dışı edilebilecekleri düzenlenmiş-
tir
90
. Ancak anılan hükümde ilgiliye verilecek sürenin ne kadar ola-
cağına ilişkin herhangi bir açıklık yer almamış, söz konusu sürenin
tespitinde yabancının sağlığı, yabancının bulunduğu nokta ile ula-
şım imkânlarının göz önünde bulundurulduğu belirtilmiştir
91
. Keza
YİSHK ile PK’nın sınır dışı etmeye ilişkin diğer düzenlemelerinde de
süre ile ilgili herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir.
YUKK ise hakkında sınır dışı etme kararı verilenlere Türkiye’yi
terk edebilmeleri için on beş günden az olmamak üzere otuz güne ka-
dar süre tanınacağını ve söz konusu sürenin sınır dışı etme kararında
belirtileceğini hüküm altına almaktadır (m. 56(1)). Söz konusu kişilere
“
çıkış izin belgesi
” verilecektir (m. 56(2)).
Bununla birlikte, istisnai durumlarda kişinin süre tanınmaksızın
sınır dışı edilmesi mümkündür. Bu çerçevede kaçma ve kaybolma riski
and Asylum Law, Leiden 2011, s. 166 vd. Tüm Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin
Haklarının Korunmasına Dair Sözleşme’nin 22. maddesinde milli güvenlik ile il-
gili istisnai durumlar dışında sınır dışı kararının ilgiliye yazılı olarak ve gerekçele-
riyle birlikte, ilgilinin anlayacağı bir dilde bildirileceği hüküm altına alınmıştır (m.
22(3)). Avrupa İkamet Sözleşmesi’nin 3. maddesinde ise, âkit taraflardan birinin,
diğer herhangi bir âkit taraf ülkesinde yasal olarak iki yıldan fazla bir süredir ika-
met etmekte olan vatandaşının; milli güvenlik açısından kesin zorunluk olmaması
durumunda, kendisi hakkındaki sınır dışı kararına karşı itirazda bulunmasına ve
bu amaçla yetkili makama veya yetkili makamca özel olarak belirlenmiş kişi veya
kişilere başvurmasına ve bu organlar önünde temsil olunmasına müsaade edil-
meksizin sınır dışı edilemeyeceği düzenlenmiştir (m. 3(2)). Mültecilerin Hukukî
Durumuna Dair 1951 tarihli Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’nin 32. maddesinde
de âkit devletlerin ülkelerinde yasal olarak bulunan bir mülteciyi ancak ilgili ya-
sal sürece uygun olarak alınmış bir karar çerçevesinde sınır dışı edebilecekleri ve
zorunlu ulusal güvenlik nedenleri dışında mültecinin durumunu açıklaması için
delil sunmasına, temyiz etmesine, bu amaçla yetkili bir makamın ya da, yetkili
makamın özel olarak atayacağı bir kişinin veya kişilerin önünde temsil edilme-
sine izin verileceğini hüküm altına almıştır (m. 32(2)). Aynı maddenin üçüncü
paragrafı uyarınca âkit devletlerin ilgili mülteciye diğer bir ülkeye yasal olarak
kabulünü sağlayabilmesi için makul bir süre tanımaları öngörülmüştür.
90
YİSHK m. 19’da hüküm altına alınan sürenin uygulamada sadece ikametli ya-
bancılara tanındığı, buna karşın ikamet izni olmayan ve yasa dışı konumda olan
yabancılara tanınmadığı hakkında bkz. ÇİÇEKLİ, s. 177.
91
ASAR, s. 191.